Braobants

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

't Braobants is 'n groop vaan Nederfrankische, Wesnederfrankische (Nederlandse) dialekte die gesproke weure in Nederland en 't Belsj, en roem gedefinieerd ouch in e klei deil vaan Duitsland. In diezelfde roem definitie zien de dialekte vaan noordelek Nederlands Limburg ouch Braobants. De dialekte oet 't westelekste Belsj Limburg, in 't bezoonder noordweste (Lommel, Ham, De Loei) zien zeker Braobants vaan aard. Ze slete in 't noordweste aon bij 't Hollands, in 't noordooste bij 't Nedersaksisch, in 't zuidooste bij 't Limburgs en in 't zuidweste bij 't Oosvlaoms; mèt al dees dialekgrope vörmp 't Braobants e dialekcontinuüm. Mèt 't Ziews evels besteit 'n sjerpe grèns.

Kinmèrke

't Braobants kinmèrk ziech door 't persuunlik pronoom gij veur "doe", tegeneuver 't Nedersaksich ie en 't Hollands jij, en de constructie vaan vraoge mèt dit pronoom in de persoensvörm ingesloete es komde? ("kumste"?). Wijer heet 't Braobants wie 't Hollands gooddeils de Staanderdnederlandse vocaole, woebij a evels verwijt tot aa en aa nao ao verkleurt. De Braobantse dialekte, op 't Markiezaats nao, passe umlaut touw op de Aajdgermaonse ô, die es uu trökkump (Limburgs greun, Hollands groen, Braobants gruun). In de meiste Braobantse dialekte weurt de h neet oetgesproke.

Oonderverdeiling

De hoofverdeiling vaan 't Brabants is oos-wesgeoriënteerd: gans in 't ooste vint me 't Zuidgelders en 't Noordlimburgs (beveurbeeld Venrojs), woetouw ouch de dialekte oet 't noordooste vaan Brabant, um Kuuk, nog touwhure. Die oondersjeie ziech door de ie en uu veur de Standaardnederlandse ij en ui. Um die eigensjap weure dees dialekte dèks vaan 't Braobants aofgeknip en in 'n eige groop ingedeild.

De res weurt ingedeild in Oos-Braobants en Wes-Braobants. De grens tösse Oos- en Wes-Braobants weurt dèks getrokke bij de umlautgrens veur diminutieve. Ouch de grens tösse wel (Oos-Braobant) en gein h (Wes-Braobant) en de wiel-radisoglosse weure dao dèks veur gebruuk. 't Oos-Braobants besteit oet 't Kempelands, 't Wes-Piellands en 't Noord-Meierijs. Wes-Braobants strek ziech daan wijer oet tot in de Belzje provincies Antwerpe en Vlaoms-Braobant; dit liet ziech opdeile in Hollands-Braobants (land vaan Altena, gein h-deletie), 't Baronies (um Breda), 't Markiezaats (geinen umlaut, steit relatief kortbij 't Nederlands), 't Antwerps (in de stad en de umstreke), 't Mechels, 't Brössels (bekans oetgestörve, mèt väöl klinkers die aon 't Limburgs doen dinke!), 't Leuves en 't Tienes, wat te zuidooste vaan de Uerdinger Linie ligk en vreuger tot 't Limburgs gerekend woort. Grof-eweg de Braobantse dialekte vaan Belzje bojem weure wel Zuid-Braobants geneump.

In de Noordweshook en in de gemeinte Kranedonk weure gein Braobantse dialekte gesproke, meh Hollandse (Noordweshooks) resp. Limburgse (zuug Buuls).