1847
Uiterlijk
1847 (MDCCCXLVII) waor e gewoen jaor wat begós op 'ne vriedag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse
[bewirk | brón bewèrke]- De Great Famine, oftewaal de Groate Hóngersjnoad, is de periode van voedselsjaarste, die Ierlandj truf in de wèntjer van 1846/1847.
- 13 jannewarie - Mexico sjteit Californië aaf aan de Verenigde Sjtate.
- 23 fibberwarie - Mexicaans-Amerikaanse Aorlog: Sjlaag biej Buena Vista, Zachary Taylor versjleit Antonio López de Santa Anna.
- 1 miert - Faustin Soulouque reup zichzelf oet tot keizer van Haïti.
- 9 miert - Mexicaans-Amerikaanse Aorlog: Amerikaanse troepe lanje in Vera Cruz.
- 31 mei - De sjpaorlien tösje Den Haag en Rotterdam wirt geäöpend.
- 24 juli - De sjtad Salt Lake City wirt gestich.
- 26 juli - Liberia wirt ónaafhankelik.
- 13 september - Mexicaans-Amerikaanse Aorlog: Sjlaag biej Chapultepec, Mexico-sjtad vilt in henj van de Amerikane.
- 18 november - De SS Phoenix vergeit op 't Michiganmeër in de Verenigde Sjtate. 200 immigrante oet de Gelderse Achterhook kómme daobiej óm 't laeve.
- Sonderbundskrieg tösje de roams-katholieke en Protesjtantse kantons van Zjwitserlandj. De aorlog wirt gewónne door de (liberaal) Protesjtantse kantons.
- 3 december - De gevluchde sjlaaf Frederick Douglass brink in Rochester de eësjte editie oet van zien anti-sjlaverniej gezèt: de North Star.
- 16 december - Oprichting van de Keuninklikke Nederlandsche Zeil en Roeivereeniging in Muide, de awtste watersjportclub van Nederlandj.
- 21 december - De Algerijnse opsjtandeling Abd al-Kader geuf zich euver aan de Franse.
-
Keuningin Victoria door Franz Xaver Winterhalter, 1847.
-
Rose, Moritz von Schwind, 1847.
-
Aafbeelding van eine bunyip-sjedel oet The Tasmanian Journal of Natural Science, jannewarie 1847.
-
Bazel, 1847.
Gebore
[bewirk | brón bewèrke]-
Thomas Alva Edison,
gebaore op 11 fibberwarie 1847. -
Alexander Graham Bell,
gebaore op 3 miert 1847. -
Jesse James,
gebaore op 5 september 1847. -
Paul von Hindenburg,
gebaore op 2 oktober 1847.
- 1 jannewarie - Margaretha van Bourbon-Parma, prinses van Bourbon-Parma (gesjtorve 1893)
- 11 jannewarie - Hendrik Goeman Borgesius, Nederlandse sjtaatsman (gesjtorve 1917)
- 11 fibberwarie - Thomas Edison, Amerikaanse oetvènjer (gesjtorve 1931)
- 17 fibberwarie - Otto Blehr, Noorse politicus (gesjtorve 1923)
- 2 miert - Cayetano Arellano, Filipijnse rechter (gesjtorve 1920)
- 3 miert - Alexander Graham Bell, Sjotse oetvènjer (gesjtorve 1922)
- 10 april - Joseph Pulitzer, Amerikaanse gezèttemagnaat en oetgaever, naamgaever van de Pulitzer-pries veur journalistiek (gesjtorve 1911)
- 2 juli - James Sykes Gamble, Èngelsje botanicus (gesjtorve 1925)
- 9 juli - Edwin Houston, Amerikaanse elektrotechnicus en oetvènjer (gesjtorve 1914)
- 15 augustus - Jacobus Cornelius Meeuwissen, apostolisch vicaris van Suriname (gesjtorve 1916)
- 5 september - Jesse James, Amerikaanse 'outlaw' (gesjtorve 1882)
- 14 september - Pavel Jablochkoff, Russische elektrotechnicus (gesjtorve 1894)
- 2 oktober - Paul von Hindenburg, Duutsje opperbevelhöbber ónger de Eësjte Waereldaorlog (gesjtorve 1934)
- 18 oktober - Alexander Lodygin, Russische elektrotechnicus en oetvènjer (gesjtorve 1923)
- 8 november - Bram Stoker, Ierse sjriever (gesjtorve 1912)
- 26 november - Dagmar van Denemarke, Deense prinses en later tsarina van Ruslandj, vrouw van Alexander III van Ruslandj (gesjtorve 1928)
Gesjtorve
[bewirk | brón bewèrke]- 14 mei - Fanny Mendelssohn (41), Duutsje componiste en pianiste
- 1 oktober - Josephus Augustus Knip (70), Nederlands kunssjilder
- 4 november - Felix Mendelssohn-Bartholdy (36), Duutsje componist
Meziek
[bewirk | brón bewèrke]- Giuseppe Verdi sjrief de opera Macbeth