Zaoterdag

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Kronos vrit eint vaan zien kinder op, sjèlderij vaan Pieter Paul Rubens. Door dit soort sinister associaties kraog de zaoterdag de naom vaan oongelöksdaag.

De zaoterdag is 'nen daag in de week. Oersprunkelek is 't de zevenden daag, meh in de westerse werkweek gelt 't es de zèsde.

In 't Limbörgs en de mieste aander Germaanse taole is dit d'n insegsten daag mèt 'ne Latiensen oersprunk. D'n oersprunkeleke naom is Saturni dies (of in 't Aajdgrieks: ἡμέρᾱ Κρόνου hèmera Kronou). De mieste weekdaog kraoge 'n vertaoling aon de hand vaan de interpretatio Germanica; de daog woorte geneump nao 'ne god dee me mèt de Romeinse god oet d'n oersprunkeleke daagnaom geliekstèlde. Veur Saturnus kós me in de Germaanse mythologie geinen tegenhenger vinde; daorum naom me de naom sumpelweg euver. Euveregens is de zaoterdag, wie de aander weekdaog, in ierste instantie neet nao de god meh nao de planeet Saturnus geneump. 't Astronomisch symbool veur Saturnus ♄ woort veural vreuger ouch es teike veur de zaoterdag gebruuk.

In tegestèlling tot de aander weekdaog had de zaoterdag al bij de joede 'ne naom: sabbat. Dee naom is ouch in väöl westerse taole in gebruuk, veural (meh neet allein!) wienie me bezwoer maakde tege d'n heidense naom Saturnus: sabatto in 't Italiaans, суббота soebbota in 't Russisch, Samstag in 't (Zuid-)Duits. In 't Duits besteit ouch nog de naom Sonnabend, dee ziech liet verklaore es 'zoondag-(veur)aovend'.

'ne Christeleke gedinkdaag is Stèlle Zaoterdag, d'n daag veur Paose. De liturgie ligk daan gooddeils stèl; me gedink tot Zjezeke in 't graaf laog en wachde op zien Wederopstanding. Op Stèlle Zaoterdag weurt dèks neet mie gevas, allewel tot 't nog gewoen tot de veertegdaogentied huurt. In 't volksgeluif is de zaoterdag vaanajds 'nen oongelöksdaag. Kronos/Saturnus, de god vaan de veurbijen tied dee zien eige kinder versloond, weurt in verband gebrach mèt d'n doed en duusternis. In 't joededom is de zaoterdag evels 'nen heilegen daag: 't is dao de rösdaag, umtot God volgens 't Sjöppingsverhaol in Genesis nao zès daog de sjöpping aofsloot en bezaog.

Wie in d'n twintegsten iew e twiedaogs weekend algemein woort, kraog de zaoterdag aander associaties. Me associeert häöm allewijl veural mèt vrijen tied en vermaak, in 't bezunder oetgoon. In väöl len weurt ouch gesport op de zaoterdag, al gebruuk me dao dèkser de zondag veur. In 't Nederlands amateurvoetbal weurt dèks op de zaoterdag gespäöld es me um religieus reies zondaogs neet wèlt speule; zaoterdagcompetities gief 't naovenant veural in de Biebelreem.