Wiengood
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'n Wiengood of 'ne wiengaard , ouwer weurd zin wiegerd, wiegert of wiejerd, ies 'n landboewbedrief, dat ziech haet gespecialiseerd in de teelt van droeve en 't producere en bottele van wien. Daegeen, dae 't beroep oetoefent weurt wienboer geneump. 't Geuf ouch hobby-wienboere die in vereinigingsverband 'n plantage bewèrke en wien make veur eige gebruuk en de luuj oet 't dörp. In Nederlands Limburg en Belsj Limburg liegke saer 't ing van de 20e ièw de nuèdige wiendomeine en wiengaarde in 't heuvelland. Veural wiete wien (en ouch waal rosé) weurt geproduceerd.
Gesjiedenis
[bewirk | brón bewèrke]- Ouw veldname geve aan dat de Romeine al hie en dao wiengaarde in cultuur houwe. bv. De wiegerd op Sint-Pièter in Valkeberg tegen 'n zuud-helling van de Geul, waor vreuger 'ne wiengaard.
- Vivegnis, bie Oupeye beteikent ouwe wiegerd. Bies 't ing van de 17de ièw hou 't hie op de hellinge van de Maasterrasse wiensjtekker die 'ne liechte wien opbrachte.
- Op de Hut haet 't de sjtraotnaam Wienwaeg.
- De Abdij va Val Dieu heel vanaaf abt Thomas, rónd 1270 lieste van de inkomste bie en dao-oet bliek dat de abdie o.a. inkomste hou van e paar wiengaarde.
- De kleine iestied maakde 't verboewe va wiendroeve lestiger.
- Wie 't in de 19de ièw wir wermer woort maakde Napoleon 'n wèt die bepaalde dat allein in Frankriek nog wiendroeve verboewd en wien gemaak moch waere.
Gulpener Kriet
[bewirk | brón bewèrke]De op 't zuide gerichte hellinge, zint hièl good gesjiek veur de wienboew umwille van twiè faktore. Op de ièrsjte plaats sjient de zón op die hellinge miè loadrech woadoor 't dao wermer ies es in de umgaeving, es de zon sjient. Op de twiède plaats kump de Gulpesj kriet in die hellinge haos aan de oppervlakte. De lösslaog ies dao meistal door erosie, hièl dun. Kriet haet de eigesjap wermde langer vas te houte. Op de zuidelike hellinge in 't mergelland ontsjteit door dit samesjpel van umgaevingsfaktore 'n sub-tropisch microklimaat. Aan de bösjreng op dit soort hellinge vingk me ouch orchideë.
Confrérie des chevaliers du Vin Limbourgeois
[bewirk | brón bewèrke]
Op 5 mei 2004 weurt de Confrérie des chevaliers du Vin Limbourgeois opgeriech mèt es doel 't controlere, sjtimulere, beoordeile en beware van goje kwaliteit wien.
In Nederlands Limburg
[bewirk | brón bewèrke]- Wiengood Sint Mauritius in Sjin op Geul
- Sjtókkemer wingerd tösje Berghäöf en Sjtókkem
- Domein Backerbosch in Keer
- Domein Wiengaardsberg in Waterval
- Wiengood Frómberg in De Berg
- Domein Aldenborgh in Ees
- Wittemer wiengaard in Wilder
- Wiengood St. Cunnibert in Wilder
- Wienplantaasj Sjtejneberg in Misj
- Apostelhoof in Mestreech
- Hoof Nekum in Hoeve Nekum in Mestreech
- Domaine de Blaireaux in Mestreech
- Boekenderhaof bie Meersenhove in Mestreech
- Wiengaard Op gen Heugde in Norbik
- Wiengaard Sint Martinus in Viele
- Hubertus wiengaard in Viele
- Wiengood Thorn in Toear
- Domaine d'Elkandré in Meyel
- Domein Wanenberg, Windraak, Munstergelaen
- Domein in aanplaant (vreugjaor 2008), Rosa-Pinot, Windraak, Zitterd-Gelaen-Born