Volkerrech
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Volkerrech (vaan 't Latien: ius gentium, rech vaan de volker) of internationaol rech is 'n bovestaotelek, oet prinsiepes en regels bestande, rechsordening, door deginnege dee betrèkkinge tösse de volkerrechssubjekte (meistes staote) op 'ne groond vaan staoteleke geliekheit rangere. 't Concep internationaol publieksrech weurt sinds de 19de iew dèks es synoniem gebruuk, wat veural te daanke is aon de sterken invlood vaan de Britse en Amerikaanse (ofwel Angelsaksische) rechsfilosofie op 't Europees dinke. Verdrage zien de meis veurkommende euvereinkomste tösse staote die leie tot gedeild volkerrech. e Verdraag weurt daomèt ouch dèks e volkerrechtelek verdraag geneump.
Vernaom veurbeelde vaan 't volkerrech zien de Universeel Verklaoring vaan de Rechte vaan de Mins vaan de Vereinegde Naties (VN) en 't dao aon te groonde lègkende geweldsverbooj vaan de VN.
Volkerrech vaanoet 't nationalimse
[bewirk | brón bewèrke]Vaanoet 't bezej vaan 't nationalisme steit 't volkerrech ummertouw op gespanne voot mèt de natiestaot. Allewel 'ne nationalistischen dinker neet noedzakelek contra 't volkerrech is, is 'ne natiestaot op force vaan 't nationalisme wel in essentie soeverein. De staot heet dus 't lèste woord, wijl 't volkerrech kin zègke tot versjèllende euvereinkomste tösse staote 't lèste woord höbbe. Evels zien de begrippe "volkerrech" en "internationaol rech" allebei aofstammende oet d'n tied vaan 't nationalisme en verwieze zie dao ouch nao. Daomèt kin me ouch stèlle tot 't volkerrech zjus e produk vaan 't nationalism pur sang is. Volkerrech verwijs nao 't idee tot 't volker gief, dus klaor aof te sjeie gróppe lui de etnisch in essentie vaan mekaar versjèlle (zoewie 't idee vaan 'n Armeens volk of Nederlands volk en 't idee tot 't gein Belsj volk gief mer tot 't wel e Vlaoms en Waols volk gief) en daomèt hun eigenste polletieke systeme verdene. 't Woord "internationaol" verwijs nao 't idee tot 't naties gief (internationaal meint "tösse naties"). Allewel 'n natie neet gans 'tzelfde is es e volk, koume de twie wäörd kort bij-ein: 'n natie is e volk wat e polletiek buut of 'n polletieke bestumming deilt (zoewie de Armeense natie en de Nederlandse natie).
Supranationaol volkerrech
[bewirk | brón bewèrke]'t Supranationaol rech gèlt es 'n bezunderheid binne 't volkerrech, wijl 't zjus zoe good bovestaotelek georganiseerd is; vaanwege de euverdraging vaan nationaol soevereiniteit vaan lidstaote (staote die mètdoen aon dit bovestaotelek rechssysteem) en de dao-op volgende greui vaan mach veur de intergouvermentaole organisatie die 't lèste woord heet (néét de natiestaot dee lidstaot is), weurt 't supranationaol rech es aanders gezeen. 't Einsegste veurbeeld vaan e riechteg supranationaol volkerrech in de allewijl wereld is 't Europees rech, wat eint vaan de sterkste componente vaan de Europese Unie (EU) is. Get veurnaom veurbeelde oet 't Europees rech zien 't Schengen-acquis (de vrijheid vaan börgers vaan de EU um binne de EU te bewege wie ze wèlle) en de Verdrage vaan Mestreech en vaan Lissabon (wat börgers vaan de EU nog mie vrijhede goof en ze op bekans alle fronte eve väöl rechte gove, um 't eve oet welken EU-lidstaot ze koumde). e Belaangriek versjèl tösse 't Europees rech en 't klassiek volkerrech is tot bij 't Europees rech de focus väöl mie ligk op de rechte vaan de börger, d'n Europese börger um percies te zien, en minder op de tössekoums vaan (lid)staote.
Brón
[bewirk | brón bewèrke]- Duitstaolege Wikipedia