Veldbrandsjtein
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'ne Veldbrandsjtein ies 'ne briek, dae mèt de hand gevörmp en dae in 'ne veldbrandove gebakke ies. Oetgangspunt waor de aanwezigheid van goje kleiaarde.
Veldbrandove
[bewirk | brón bewèrke]Op de baom van 'n oetgegrave gröb woorte sjtruèbössele en sjanse (bössele tek) gelag. Dao-op kaom 'n laog mèt de hand gevömde (of in 'n mal) gedruègde sjtein, die ouch wir aafgedèk woorte mèt sjtruè en sjanse. Daonao woort de boel aangesjtoke. Nao e paar daag, es 't vuur oet waor, koeste de briekke aafgeveurd were en ging de volgende partie d'n ove in.
Kwaliteit
[bewirk | brón bewèrke]De kwaliteit van dit soort sjtein, die in 'n gróndsjleuf gebakke waore, waor neet hièl erg good. De sjtein bleef tamelik zach, want de temperatuur van 't vuur waor daoveur neet hoag genoeg gewaes. Dao waore väöl misbaksels bie. De maot van 'ne veldbrandsjtein ies ca 24 x 12cm. De later gebakke veldbrandsjtein in echte veldbakoves waor heller en van beter kwaliteit. De sjtein ies herkènbaar aan zien levetige kleure: van roadbroenpaars tot blauwgries.
Toepassing
[bewirk | brón bewèrke]De veldbrandsjtein woort gebruuk veur 't boewe van moere, hoezer, boerderieje, bakhoezer en sjure. Meistal in de buurt van de veldbrandove.
Zónnebekker
[bewirk | brón bewèrke]'n Ander soort veld"brand"sjtein ies de zonnebekker, dae gewoon in de hitte van de zón woort gebakke. Ouch deze sjtein ies vrie zach. Hae ies herkènbaar aan zien wermroaj, terracotta kleur en zien roew oppervlak.