Twiehieregheid vaan Mestreech

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Aw Brögk boe de grens tösse Luiks en Braobants Mestreech laog
Dinghoes of tribbenaol oet d'n tied vaan de twiehieregheid, mèt twie treppe

Mèt de Twiehieregheid weurt de Mestreechse periode vaan 1204 tot 1794 bedoeld.

In 1204 woort de stad Mestreech, die bij 't Prinsbisdom vaan Luik hoort, door d'n Duitse keizer in lien gegeve aon d'n hertog vaan Braobant. Vaanaof dat momint had Mestreech twie hiere, de prins-bisjop vaan Luik en d'n hertog vaan Braobant. Ten zuie vaan de Aw Brögk waor 't Luiks, ten noorde daovaan waor 't Braobants en 't centrum vaan de stad waor neutraal of twiehiereg. Luiks waor in 't twiehiereg centrum wee oet 'n Luikse mojer gebore waor of aofkomsteg waor oet 't gebeed vaan 't Lambertuskappitel vaan Luik of Sint Oda vaan Amay; Braobants wee 'n Braobantse mojer had.

't Adagium (spreuk) vaan 't stadsbestuur waor daan ouch: Eine hier is geine hier, twie hiere zien 'ne hier.

Wie de Nederlandse stadhawwer Frederik Hendrik in 1632 Mestreech op de Spanjole veroverde, troje de Staote-Generaol vaan de Rippubliek vaan de Zeve Vereinegde Nederlen in de rechte vaan d'n hertog vaan Braobant (de keuning vaan Sjpanje waor naomelek ouch hertog vaan Braobant).

De Twiehieregheid of 't condominium bleef dus bestoon, noe mèt de Staote-Generaol en de prins-bisjop vaan Luik, zoewie o.m. F.K. de Velbrück, es de twie hiere. Aon dees situatie kaom in 1794 'n ind, wie de Franse de stad veroverde en ze vervolges tot 1814 hoofdstad vaan 't departemint Nedermaos maakde.

De Twiehieregheid is trök te vinde in 'n aontal gebouwe in Mestreech, met naome 't gotisch Dinghoes (roond 1470) en 't Hollends classicistisch Stadhoes (Pieter Post, 1662) oppe Merret.