Merret (Mestreech)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De Merret is e plein in 't centrum vaan Mestreech. Op 't plein steit 't stadhoes vaan de stad.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]
't Plein woort in de Middeliewe doorkruus door de ierste stadsmoer vaan de stad. De naome vaan de aon de Merret oetkoumende straote Groete Grach en Kleine Grach rappelere hei nog aon. Op 't plein stoond ouch 'n stadspoort (Leugen- of Gevangenenpoort) en de 13e iewse Lakehal mèt Belfort (väöl lakewevers woende in 't vlakbij gelege Boschstraotkerteer). 't Plein boete de moer hètde en hèt nog ummer de Houtmerret.
't Stadsbestuur dat in de Groete Staat zaot wou verhuise en gaof Pieter Post opdrach 'n nui stadhoes te ontwerpe. Heer zeukde de locatie vaan de lakehal en de Houtmerret oet. Roond 1659 woort de Lakehal, de stadspoort en de Moer gesloop, en zoe ontstoond e gans nui plein. In 1664 is 't stadhoes op de tore nao gereid. In de loup vaan de volgende iewe weure de hoezer roond de Merret versteind. Ouch vinde 'r tot 1860 terechstèllinge plaots op de Merret. In de 18e iew koume d'r ouch hierehoezer aon de Merret te stoon. De baankgebouw aon de weskant vaan de Merret is dao 'n sjoen veurbeeld vaan.
't Geziech vaan de Merret veranderd hendeg wienie in 1932 de Wilhelminabrögk moot oetkoume op de Merret. Heiveur weure twie hoezerblokke ten ooste vaan de Merret gesloop. Ouch verrijze d'r in de jare '50 en '60 de nuie gemeintegebouwe aon dee kaant. Zoe onstoont e 'look' in de Merretwand. Ind 20e iew greujde de behoefte om dat look werr te slete.. Tösse 2002 en 2007 woort daorum nuibouw nao ontwerp vaan arsjitek Jo Coenen en Bruno Albert gebouwd; 't Mosae Forum. Ouch woorte buim geplant, woort 't plein autoluw gemaak en is de bösstatie verdwene.
't Plein noe
[bewirk | brón bewèrke]
Op de Merret woort al iewe merret gehawwe zjus wie huie. Op goonsdaag (waoremerret) en vriedaag (waoremerret en vèsmerret) weurt 'weekmerret gehawwe. Daoneve gief 't ouch ederen daag daagmerret mèt get kräömkes die permanent op de Merret stoon.
De Merret kint 'n aontal monuminte. Zoe steit al sinds 1902 'n standbeeld vaan Jan Pieter Minckeleers, de oontdèkker vaan 't leechgas, aon de noordkant vaan de Merret. In 't zuie steit sins 1954 de fontijn mèt 'n standbeeld vaan 't Mooswief (gemaak door Charles Vos, 't vastelaovendsymbool vaan Mestreech. Ouch gief 't nog 'n aw waaterpoomp oet 1824 ten zuie vaan 't stadhoes.