Terreuraasjleëg i Paries van 13 november 2015

Van Wikipedia


Dit artikel geit euver 'n doorgaonde gebäörtenis
D'n inhawd van dit artikel kan naovenant gauw verangere en kan mesjiens neet gans mie kloppe mit de lèste óntwikkelinge.


Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


E gallerie va bilder va d'r aasjleëg i Paries;

I d'r avend va 13 november 2015 vónge zes aasjleëg sjtat i g'n Franzuësisje sjtad Paries. D'r woar ing blodige gieëzelneëmóng in 't Bataclan theater en mieëder sjietincidente bei Rue Alibert/ Canal Saint Martin, Rue de la Fontaine au Roi en Rue de Charonne. Waeërend de vootbalwedsjtrieëd tusje Frankriek en Dütsjlankj woeëde óch explosies gehoeëd.

De Franzuësisje tsiedóng Figaro berichtde uëver 130 doeëdelige sjlaachoffesj en ach umgekómme terroriste, oeë van ee gedoeëd woeëd. Zeëve hant zich ópgeblaze. Bei de aasjleëg vele wieër tusje 352 en de 368 gewónge, oeë va 80 i zieër kritieke toesjtank.[1][2] De dadesj zint vermuidelig lede va de terroristische organisatie IS. De Franzuësisje president Françoise Hollande sjloot de grenze, alle sjoeële en universitete van 't lank as reactie op de aasjleëg. 't Lank woar al in alerte toesjtank durch de aasjlaag op de Franzuësisje hoafkantoor va Charlie Hebdo die sjtatgevónge hant op zeëve januari 2015.[3]

Uëverzich va de aasjleëg[bewirk | brón bewèrke]

Locatie Type aasjlaag Totaal aatal doeëdelige sjlachoffesj
Rue Alibert/ Rue Brichat / Le Carillon / Le Petit Cambodge (rest.) Besjietinge 15
Rue de la Fontaine-au-Roi / Rue Feaubourg Du Temple / Café Bonne Bière Besjietinge 5
Rue de Charonne / La Belle Équipe (café-rest.) Besjietinge 19
Saint-Denis, bei Stade de France Bómaasjlaag 1 (3 zelfmoardterroriste)
Bataclan theater (Boulevard Voltaire 50) Gieëzeling 89 (3 terroriste)
Boulevard Voltaire 253 Bómaasjlaag 1 zelfmoardterroris

Verlup va de aasjleëg[bewirk | brón bewèrke]

Kaat mit de plaatsj oeë de aasjleëg sjtatvónge


De aasjleëg vónge sjtat vanaaf 21:16 i d'r avend, oeë bei ieësj aa g'n Rue Alibert e restaurant en e café zint aagevalle. Óch e restaurant aa g'n Rue de la Fontaine-au-Roi woeëd aagevalle oeë vunnef lüj d'r doeëd vónge. Van 21:17 bis 21:53 woeëde drei explosies gehoeëd waeërend 'n wedsjtrieëd i ge vootbalsjtadion "Stade de France", dewiel i g'n Rue de Charonne in e restaurant nag 18 lüj woeëde gedoeëd. De dadesj vlöchde um 21:50. Waeërend de drei explosies bei 't Stade de France besjtoeërmde anger terroriste 't theater Bataclan, oeë op dat moment d'r Amerikaansen band Eagles of death metal zouw sjpieële. Twintig minute lang sjótte de terroriste um zich hin en van aaf 22:00 woeëde tusje de zèstig en hóngerd lüj in 't geboew i gieëzeling genómme. Óch dreigde de terroriste jieëker vunnef minute e sjlaachoffer te köppe. De militair polis besjtoeërmde 't geboew as um 00:15 berichte binnekame uëver moardpartieje. 't Gevech tusje de polis en de terroriste enkigde um 00:20. Aavankelig woeëd oetgegange va mieë as hóngerd doeëde, meh dit doeëdetal woar sjpieër trükgebrach noa 89.

Boetelengse sjlachoffesj[bewirk | brón bewèrke]

102 doeëdelige sjlachoffesj hant de Franzuësisje nationaliteet. Wieër guëf 't 29 boetelengse doeëdelige sjlachoffesj:

Lank Doeëdelige sjlachoffesj Gewónge
Belsj 3 -
Chili 3 -
Portugal 2 4
Roemenië 2 2
Mexico 2 1
Senegal 2 1
Tunesië 2 1
Algerieë 2 -
Dütsjlank 2 -
Eëgypt 2 -
Vereënigde Sjtate 2 -
Venezuela 1 3
Italië 1 2
Marokko 1 1
Zjwede 1 1
Sjpaanje 1 -
Turkeie 1 -
Vereënig Kuëninkriek 1 -
Servië - 14
Nederlank - 3
Brazilië - 2
Australië - 1
Canada - 1
Colombia - 1
Ieërlank - 1
Oeësteriek - 1
Sjina - 1
Totaal: 28 40

Motieve[bewirk | brón bewèrke]

De Franzuësisje president François Hollande sjprak uëver lede va de terreurmillits IS die tsesjtendig zint vuur de aasjleëg. De Islamitische Sjtaat hat daadwirkelig de aasjleëg opgeeis en kóngigde mieë aasjleëg aa vuur i de toekoms i dön propagandaberich. Bei identificatie van sjtóffelige uëversjötte va de umgekómme en gedoeëde dadesj, weët me zikker dat 't zich handelt um Syrische of Marrokaans-Franzuësisje dadesj die bande hat mit IS. 't Officiële motief va de dadesj is op 't Arabisch, Franzuësisj, Dütsj en Ingelsj gegeëve:

Huit frères portant des ceintures d'explosifs et des fusils d'assaut ont pris pour cibles des endroits choisis minutieusement à l'avance au cœur de la capitale française, le stade de France lors du match des deux pays croisés, la France et l'Allemagne, auquel assistait l'imbécile de France, François Hollande, le Bataclan ou étaient rassemblés des centaines d'idolâtres dans une fête de perversité ainsi que d'autres cibles dans les dixième, onzième et dix-huitième arrondissements et ce, simultanément. Paris a tremblé sous leurs pieds et ses rues sont devenues étroites pour eux. Le bilan de ses attaques est de minimum 200 croisés tués et encore plus de blessés, la louange et le mérite appartiennent à Allah.

Ach bruëdesj die bomgoerdels en gewere dróge, hant va tevuur op zörgvuldige wieës dön doelwitte aagevalle in 't hat va g'n Franzuësisje hoafsjtad, 't Stade de France waeërend inne wedsjtried tusje de twieë krütsvaadesjleng, Dütsjlank en Frankriek, die woeëde beigewoeënd durch d'r dwaas va Frankriek, Françoise Hollande, de Bataclan, oeë hóngerde aafgodsdienaaësj beieen woare op e fieës va perversie, en anger doelwitte i ge tieënde, èlfde en twelfde arrondissement, en dat tegeliek. Paries sjödde unger höar vótte, en de Pariese sjtroate woare te sjmaal vuur höar. De balans va de aasjleëg is op 't miens 200 gedoeëde krütsvaadesj en nog mieë gewónge, en de eër en verdeenste behoeëre aan Allah toe. [4]

Politieke reacties[bewirk | brón bewèrke]

Op 14 November 2015 hat d'r Franzuësisje president Hollande drei daag va nationaal rouw aafgekóndig. I de nach va 13 op 14 November hat Hollande ing sjpoedzittóng beigewoeënd in 't Franzuësisje parlement. Óch hat heë de dade veroerdeeld as 'n act de guerre, 'n kreegsdaad. Öapebare vuurzeninge as zjwembader, sjoeële en lóchhaves woeëde gesjlótte en de grenze woeëde sjtrèng bewaak. Op 17 november sjprak Hollande 't Franzuësisje parlement officieël toe mit de verklaróng d'r inzat um IS te besjtrieëje fósj te verhoeëge, durch mit Roesland en de VS militair same te wirke.

Internationale reacties[bewirk | brón bewèrke]

  • D'r Nederlangdse minister-president Mark Rutte zei gesjók te zing durch de aasjleëg. Heë bevastigde óch dat Frankriek op support reëkene kan va Nederlank;
  • D'r Ingelsje minister-president David Cameron bevèstigde op twitter gesjök te zing durch de aasjleëg;
  • President Barack Obama va de VS zaat dat de aasjleëg i Paries neet inkel aasjleëg zint op Frankriek en de Franzuëse, meh óch aasjleëg op de minsjeligheed en de universele waarde;
  • D'r Roessische president Vladimir Poetin condoleerde Frankriek en oetde solidariteet mit Frankriek en zing sjlachoffesj;
  • 't Pakistaanse ministerie va boetelengse zake veroerdeelde de aasjleëg sjeëp;
  • D'r Indiase premier Marendra Modi veruëdeelde aasjleëg as versjrikkelig;

Anger reacties[bewirk | brón bewèrke]

  • Mieërdere organisaties die Mohammedane verteëgewöardige, hant teëves de aasjleëg zier sjeëp veroerdeeld, doatusje betrèf 't zoeëwaal soennitische as sjiitische geestelige, oeë-unger d'r directeur va de Al-Anzhar Universiteet in Egypt.
  • Op de sociale media wie Facebook woeëde vöal persoeënlige profieler (vuur kótte doeër) erzets durch d'r Franzuësisje vaan, oet solidariteet mit de sjlaachoffesj i Paries.
  • Versjillige weltwied bereumde geboewer as The Opera House i g'n Australische sjtad Sydney, de Brandenburger Tor i Berlien en de One World Trade Center i New York, oeë uëveriges op 11 september 2001 óch terroristische attentate sjtatvónge.
  • De hackesjgróp Anonymous verklaarde d'r kreeg aan IS, oeë bei zie 3.800 twitter-accounts van IS-lede en sympathisante hant aagevalle en geblokkeerd.

Sjpieër untwikkelinge[bewirk | brón bewèrke]

Op 15 november weëde twieë pande i g'ne Pariese veëdel Saint-Denis óm 04:00 i de naach durch de politie besjtörmt. D'r noa vólgde ing veurgevéch, oeë bei de vermuëdelige hoafdader Abdelhamid Abaaoud is doeëdgesjótte en zing nich zich han opgeblaze. De daders koame zier waarsjinlig oet de Brusselse veëdel Molenbeek. De angeren dader, Abdelsalem Saleh, is op 18 mieët ópgepak. De Belsje rigiering hat vuuraafgaand aa d'r inzat va de polis en 't leger fósj oetgebreid um g'n sjtad Brussel, oeë-unger diverse regieringsgeboewer van 't Belsj en de EU, te sjütse. Noa de aasjleëg i Brussel van 22 mieët 2016, blieëf de hoeëgste sjtaat va paraatheed behaote en hat me de sjtad hermetisch aafgesjlótte.

Brónne[bewirk | brón bewèrke]

Dit attikel baseert zich op 't corresponderend attikel op de en:wikipedia. 't Tabel mit doeëdelige sjlachoffesj en gewónge is uëvergenómme va de Hollendjse Wikipedia.