Swahili
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
| Swahili | ||
|---|---|---|
| Inheimse name: | Kiswahili | |
| Gekald in: | Oeganda, Tanzania, Kenia | |
| Classificatie: | Niger-Congo Volta-Congo Bantoïde Bantoe in ènge zin G-Bantoe Swahili | |
| Aantal sjpraekers: | 10 miljoen es mojertaol, 70 miljoen es twiede taol | |
| Cónservatiegraod: | neet bedreig | |
| Officieel taal: | Tanzania, Kenia | |
| ISO-639-code: | sw, swa, swh | |
Swahili is 'n Bantoetaol die in Oos-Afrika in e groet gebeed gesproke en verstoon weurt, mèt es kirngebeed de kös vaan Tanzania en Kenia. 't Dao levende volk, wat ouch Swahili geneump weurt, heet dees taol es mojertaol en telt oongeveer vief miljoen lui; daoneve spreke nog viefteg miljoen lui de taol in Kenia, Tanzania, Oeganda, Roeanda, Boeroendi en de grensstreike vaan dees len.
De Swahili zelf neume hun taol Kiswahili, mèt 't veurvoogsel ki- wat 'n taol aongif. Sommege prifferere ouch 't gebruuk vaan deze letterleke naom in de Europese taole, andere höbbe gei probleem mèt de naom Swahili. De naom vaan taol en volk is aofgeleid vaan 't Arabisch sawahil, wat "kös" beteikent.
Besjrieving
[bewirk | brón bewèrke]'t Swahili is 'n Bantoetaol, meh es taol vaan 'n islamitisch volk wat iewelaank handel dreef mèt de Arabiere en de Perze heet 't hiel väöl Arabische en Perzische wäörd opgenómme. Daoneve höbbe ouch 't Portugees (in de zestiende iew veural) en 't Ingels (tijdens de kolonisatie) hun spoere achtergelaote in de taol. 't Bantoe-karakter vaan 't Swahili bliek wel oet de meneer boe-op ouch de leinwäórd behandeld weure: e woord wie kitabu ("book", vaan 't Arabisch kitâb) heet es miervoud vitabu en neet al-uktub. Hei is de ierste syllaab ki- es klasse-affix opgevat en in 't miervoud door 'n andert vervange, dewijl 't Arabisch 't woord in 't miervoud opebrik. De taol kint vief klasse vaan substantieve en kint bij verbe ouch e systeem vaan affixatie.
Dialekte
[bewirk | brón bewèrke]'t Swahili is oontstoon in de havestad Zanzibar (veur de kös vaan Tanzania), en 't dialek vaan Zanzibar, 't Kiunguja is de basis vaan 't Staanderswahili. Ander dialekte weure in väöl vaan de len gesproke, sommege es volkstaol, sommege allein es twiede taol, wie 't Kingwana oet 't ooste vaan Kongo (Kinshasa). De dialekte vaan boete 't kirngebeed zien natuurlek hendeg door de andere dao gesproke (Bantoe-)taole beïnvlood. De taol vaan de Comore, 't Shikomor, weurt soms ouch es e Swahili-dialek gezeen. In de sloppewieke vaan Nairobi sprik me 't Sheng, wat ziech neet aon de grammatica vaan 't Swahili hèlt en veural es straottaol en pidgin gebruuk weurt.
Extern linke
[bewirk | brón bewèrke]- Wikipedia op 't Swahili
- * Kamusi Project Internet Living Swahili Dictionary
- Online dictionair Swahili-Ingels en v.v.
- Lèskes Swahili veur beginners