Streektaol
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'n Streektaol of Streekspraok is 'n taol gesproke in 'n bepaolde streek die versjèlt vaan de taol die weurt gesproke in de euverkoepelende polletieke gemeinsjap (meistes 'n gemeinsjap die vertegeweurdeg weurt door 'ne staot, wijl de streek zoe'n vertegeweurdeging néét heet).
't Europees Handves veur regionaal taole en taole vaan minderhede verpliech Nederland um Limbörgs en Nedersaksisch te erkènne es streektaole, wijl Fries al neve 't Nederlands 'nen officiele status heet op staotsniveau. Veur Duitsland gief 't nog väöl mie streektaole die de staot verpliech is te erkènne: Deens, Nederduits, Nedersorbisch, Noord-Fries, Oppersorbisch en Saterfries.
De aander taole die de twie len motte erkinne zien minderheidstaole, gein streektaole. Veur Nederland is dat Jiddisch en Romani; veur Duitsland is datallein Romani.
Belsj heet 't Handves noets oonderteikend umtot de Vlaomse regiering weigerde. Dit zou oet angs zien tot dit de positie vaan de Nederlandse taol te opziechte vaan 't Frans zou verzwake in Belsj. Wallonië heet evels wel beslote 't Handves de-facto te volge, mèt es gevolg tot Limbörgs in Nederlands-Limbörg en Provincie Luik weurt erkènd, mer neet in Belsj-Limbörg.
Lobbyiste oet Zieland perbere al decennia Ziews te erkènne es streektaol. Bis noe touw is dat evels neet gelök. De Nederlandse regiering heet dit nog expliciet laote weite in 2005.
Streektaol of dialek
[bewirk | brón bewèrke]'t Versjèld tösse 'n streektaol en e lokaol dialek is neet goed te diffiniëre. In princiep besjouwd de taolweitesjap 't dialek en de taol es synonieme vaan mekaar. Wat get 'n (streek)taol maak, en neet 'n dialek, kin me daorum beter zien es 'n polletieke kwestie. 't Begrip taol heet väöl mie aonzien es 't begrip dialek. Soms weure ouch wel de versjèlle binne 'n streektaol es 'n dialek gezien. Es me zoe riddeneert is, beveurbeeld, Limbörgs 'n streektaol en Mestreechs e Limbörgs dialek. Ouch hei kin me evels neet op weitesjappeleke basis 'n versjil make. Ummertouw mie taolweitesjappers verwere daorum 't begrip dialek zoeväöl meugelek en spreke dus vaan, beveurbeeld, "variëteite" binne 't Limbörgs.
Streektaole en minderheidstaole
[bewirk | brón bewèrke]'t Versjèl tösse 'n streektaol en 'n minderheidstaol is noets gans klaor, umtot lui oet 'n bepaolde streek ziech ouch kinne identificere wie 'n minderheid. 'n Good veurbeeld daovaan is de Koerdische taol in Törkije. Zoe is die taol de streektaol vaan e groet deil vaan Oos-Törkije ('t historisch westelek gedeilte vaan Koerdistan) mer is zie ouch de minderheidstaol vaan de Koerdische minderhede vaan in westelek en zuielek gelege groete Törkse stei (wie Istanboel, Izmir en Ankara).