Sjloek (lekkersj)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Sjloek of sjlók (sjnoep) ies de verzamelnaam van allemaol lekker zeute dinger, die me kènt ete: zoa-es: babbelaere (zuurtjes), karamels, drop, sjoekelaad, ieskes, kauwgums, bonbons, ulevelle, Wieërters echte, tum-tums, colaflesjkes, Ingelsje drop en pepermuntsjes. Sjloek ies oats óntsjtange es medicien, umdat 'n pil of tablèt aanvankelik tamelik bitter sjmaakde woort 'r 'n soekerläögske umheen gemaak. Luuj vónge dat toen lekker. Aanvankelik waor sjloek allein in appetièke te kriege meh tegewoordig gewoon in de supermert. 't Couven-museum in Aoke, in vreuger tieje 'n appetièk, verkoch in de 18e ièw en 19e ièw sjoekelaad es geneesmiedel tege lösteloosheid. Jakob Couven boewde de appetièk veur de familie Monheim. 't Werkwoord sjloeke sjleit neet allein op zeute sjloek, meh ouch op 't ete van ander lekker dinger zoa-es keukskes, chips, vla, gebekskes, tuurtsjes en sjlaagroum.
Drop ies in Nederland de meis gegete sjloek. Daovan weurt zoan 32 miljoen kilo per jaar gegete. In Belsj ies dat vermoedelik sjoekelaad.
Fabricage
[bewirk | brón bewèrke]Sjmaak- en kleursjtoffe kènne toegevoog zin aan sjloek um ze beter te laote sjmake of kleurig te laote oetzeen.
Väöl sjloek weurt gemaak op basis van gelatine. Alternatieve sjloek, o.a. veur vegetariërsj, op basis van biejewas.
Fièssjloek
[bewirk | brón bewèrke]
Speciale sjloek huèrt bie speciaal fièste, zoa-es: Sinterklaos en Keersjmes. Bie Sinterklaos huère peperkokemennekes (taai-taai), sjoekeladelèttersj, peperneut en sjpeculaas. In Belsj were allerlei soorte beeldsjes van sjoekelaad gemaak. Bie Paosje huère soeker- of sjoekelade eikes. Bie Keersjmes: keersjkrenskes en bie Nuujjaor: waffele, appelflappe en olieböl.
Ter gelegenheid van 't ing van de Ramadan weurt ummer ‘t Soekerfiès gehoute. Hiebie were dan zeute gerechte en sjoek zoa-es lokum (Turks fruit) gegete en dat geuf me zich ónderein en aan de erm luuj.
Bie ein bar mitswa-viering goaje de vrouwluuj sjloek nao de 13-jaorige naodat dae veur ‘t ièrsj de Thoralaezing haet gedoon.
Versjlaving
[bewirk | brón bewèrke]Bie bekans ederein ies zin in sjloek waal aanwezig meh dao besjtoon luuj mèt ein sjloekversjlaving. Dit hèlt in dat daegeen väöl sjloek en sóms geit razele es hae of zie gebrek aan soeker haet.
Soorte sjloek
[bewirk | brón bewèrke]Mèt 32 miljoan kilo ies drop in Nederland de meis gegete sjloek. In Belsj zin sjoekelaad en sjoekelaadproducte ’t meiste gewild. Belsj en Duutsjland zint ouch de groatste leveranceers van alle sjloek wat in Nederlandj weurt gegete.[1]
‘t Volgende sjlókgood kènt waere óngersjeije:
- zuurtjes
- caramels
- bórsjplaat
- boterbabbelaer
- cuberdon
- drop
- Èngelsje drop
- sókkersjpèn
- zoersjtek
- kaneëlsjtekskes
- kauwgum
- chocolaade
- pralines (bonbons)
- paepermuntjes
- noga
- lolly's
- ulevelle
- winegum
- zeuthout
