Sjerpenheuvel-Zichem
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Sjerpenheuvel-Zichem ies 'n sjtad en gemeinte in de Belzje provincie Vlaams-Brabant. De gemeinte haet 'n oppervlak van 50,50 km² en 't aantal inweunersj ies 21.885. Sjerpenheuvel-Zichem liek aan de Demer, in 't Hageland. De deilgemeintes zint: Sjerpenheuvel, Averbode, Zichem, Messelbroek en Testelt.
Functies
[bewirk | brón bewèrke]
De gemeinte haet veural 'n woonfunctie veur forenze. D'r ies wiènig industrie gevestig. Sjerpenheuvel ies de belangriekste baevaartsplaats van Belsj. Toeristisch belangriek zint Zichem, es geboorteplaats van de sjriever Ernest Claes (in ziene roman De Witte sjpeelt Zichem 'n belangrieke rol), en Averbode mèt zien norbertijnerabdij en umliegkend recreatiegebeed. Messelbroek ies nog sjterk agrarisch.
Aanziech van de gemeinte
[bewirk | brón bewèrke]De gemeinte besjteit oet 'n aantal sjtedsjes en dörper, die me allewiel es liech versjtedelik gebeed kènt besjouwe. Sjerpenheuvel ies geboewd róndum zien basiliek en haet 'n gróndplan in de vörm van 'n zevepuntige sjter. Zichem haet 'n mertplein mèt 17e- en 18e-ièwse hoezer. De Sint-Eustachiuskèrk dateert oet de 14e tot de 16e ièw en ies geboewd in gotische sjtiel. De Abdij van Averbode haet 'n barokke abdijkèrk oet de 17e ièw.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]
- Zuug ouch de lemma's Sjerpenheuvel en Zichem
Zichem waor 'n belangrieke sjtad in 't hertogdom Brabant. In 1134 woort de sjtad veur 't ièrsj sjrieftelik vermeld es Sichene. De sjtad woort in de 14e ièw versjterk en d'r woort 'n burch geboewd. 't Góng de sjtad economisch tamelik good; veural de lake-industrie en vièteelt waore belangriek. Vanaaf 't miede van de 15e ièw raakde de sjtad in verval. In 1578 waor Zichem 'n sjtriedtoneel in de godsdeensoorloge. De Sjpaanse veldhièr Alexander Farnese houw gehuèrd dat Zichem ziech verzat tege de euvergaaf aan Sjpanje. Farnese veel aan en de bevolking van Zichem woort oetgemaord en de sjtad woort platgebrend.
Aan 't ing van de 16e ièw kaom de Mariaverièring in Sjerpenheuvel good op geng. Me verièrde hie e miraculeus Mariabeeldsje. Sjerpenheuvel waor ummer e gehuch van Zichem gewaes, meh door de greujende populariteit es baevaartsoord greujde 't oet tot 'n sjtad. In 1605 kreeg 't sjtadsrechte.
De gemeinte Sjerpenheuvel-Zichem ies in 1977 óntsjtange wie Averbode, Messelbroek, Sjerpenheuvel, Testelt, Zichem en 't westelik gedeilte van Kaggevinne woorte samegevoog. In 1985 kreeg Sjerpenheuvel-Zichem via 'n Keuninklik Besjloet de titel 'sjtad'.