Sabaons-Ingels
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Sabaons-Ingels is 't Ingels dialek wat weurt gesproke op 't eiland Saba in Caribisch Nederland. 't Maak oonderdeil oet vaan de Carabisch-Ingelse dialekte. Oondaanks ziene koloniaolen oersprunk kin me 't gein creooltaol neume. Nao 't dialek is beperk oonderzeuk gedoon.
Oersprunk
[bewirk | brón bewèrke]De bewoeners vaan Saba zien deils vaan Ierse, deils vaan creoolsen oersprunk. Dat lèste bevolkingsdeil kump vaan de Maagde-eilen. 't Sabaons-Ingels is de facto 'ne gedecreoliseerde variant vaan 't Maagde-eilands-Creoolingels, get wat me in de klaanklier nog trökhuurt.
Klaanklier
[bewirk | brón bewèrke]Consonante
[bewirk | brón bewèrke]'t Sabaons-Ingels nump 'n middepositie in tösse de rotische en neet-rotische dialekte. Dat wèlt zègke tot de me aw r boe geine klinker op volg soms wel oetsprik (wie in 't Amerikaons-Ingels), daan weer neet (wie in 't Brits-Ingels). De historische r verdwijnt nao 'ne sjwa en nao 'ne veurklinker, meh blijf in stand nao 'nen achterklinker. Allein in de wäörd farm en more is de vörm zoonder /r/ gelexicaliseerd: sprekers zègke ze dao dus neet en veule ze ouch neet aon.
H-deletie kump algemein veur.
De hel th /θ/ weurt oetgesproke wie [ʔ] (de glottisslaag) wienie ze tösse vocaole of aon 't ind vaan 'n syllaab steit.
Wie in wel mie Caribische dialekte weure de /v/ en de /w/ neet of neet good gesjeie. Meugeleke realisaties zien [v], [w] en [β].
De /n/ weurt aon 't ind vaan e woord dèks wie ng [ŋ] oetgesproke. Zoe huurt me town es [taʊŋ]. Umtot clusters dèks geridduceerd weure, vèlt ground ouch es [graʊŋ] te hure.
In 'tzelfde leech weure rillatief oongewoen clusters wie /sk/ gemekelek umgedrejd (metathees): ask weurt axe [æks].
Vocaole
[bewirk | brón bewèrke]De korte i in kit weurt geopend en geit good de kant vaan [ɛ] op. Um ze oeterein te hawwe weurt de e in dress verlèngd oetgesproke: [dɹɛ:s].
De korte u in cut weurt neet a-echteg oetgesproke meh is 'n gerunde [ɔ]. Umtot de klinker in thought verkort weurt oetgesproke, valle de twie same. Ouch de oersprunkeleke /ɔ/ in lot kin häör weerde behawwe (en dus ouch demèt samevalle), meh dèkser huurt me dao 'n depe [ɑ] daan wel [ɒ].
De korte /u/-klaank is put of foot is zjus weer 'n [ʌ].
Wie in mie Caribische dialekte weure de /ei/ in face en de /ou/ in goat (weer) echte monoftonge: in dit geval [fɛ:s] en [go:t] (ouch [goət] kump veur). Veur 'ne nasaol vèlt de /ei/ same mèt /i:/, zoetot lean en lane allebei zoeget wie [le:n] klinke.
De wij diftonge /ai/, /oi/ en /au/ weure in 't gemein get inger oetgesproke. Price kin klinke wie [pɹɛɪs], choice wie [tʃʌɪs], mouth wie [mɔʊʔ]. Variante die beter op 't Standaardingels liekene koume ouch veur.
Wie gezag blijf de /r/ in väöl gevalle stoon. De klinkers deveur höbbe de neiging veur same te valle. Zoe klinke de a in start, de o in north en de u in nurse allemaol wie [ɑ].
De sjwa weurt, op z'ch Caribisch, gemeinelek oetgesproke wie [a], of 'r noe wel of neet veur 'n historische /r/ steit.
Bronne
[bewirk | brón bewèrke]Dit artikel is gebaseerd op 't corresponderend Ingelstaoleg artikel, en wel in dees versie.