Louis Napoléon Bonaparte

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

e Portrèt vaan Louis door d'n Ingelse sjèlder Hodges.

Louis Napoléon Bonaparte, vaan geboorte Luigi Napoleone Buonaparte (Ajaccio, Corsica; 2 september 1778 - Livorno, Toscane; 25 juli 1846), waor Keuning vaan Holland vaan 1806 bis 1810. Heer waor de jongere broor vaan de Franse keizer Napoléon I en de vajer vaan de latere keizer Napoléon III. Väöl historici besjouwe Louis neet es riechtege keuning mer es "gekroende gouvernäör" in deens vaan Napoléon I. Ouch zien vrouw Hortense besjreef zien functie zoe. Louis bleef gewoen 'ne Franse staotsbörger. Toch perbeerde Louis zienen eige geng te gaon en kaom op, contra de instructies vaan ziene broor, veur de belange vaan de bourgeoisie vaan 't Keuninkriek Holland. Dit leijde tot ummertouw mie allegaties mèt ziene broor. Wie gevolg moos Louis in 1810 aoftreije, boenao 't Keuninkriek Holland gans en al woort geannexeerd door Fraankriek.

Louis woort in ierste instantie gezien es 'n marionet vaan Napoléon mer nao 'n tiedsje woort heer ummertouw mie geleef oonder 't volk vaan Holland door zien betrokke optreie bij rampe.

't Ind vaan de Rippubliek

De opriechting vaan 't Keuninkriek Holland, feitelek gemeind es 'ne vazalstaot vaan 't Ierste Franse Keizerriek, meinde ouch 't ind vaan de Bataafse Rippubliek. Naotot Louis opzij woort gesjove door ziene broor Napoléon, woort 't keuninkriekske ingelijf bij Fraankriek. Bij 't oeteinvalle vaan 't Keizerriek en 't dao-opvolgende Congres vaan Wene (1814-1815) woort Holland de polletiek dominate regio vaan 't Soeverein Voorstedóm vaan de Nederlen. Snel daonao, ind 1815, woort dit voorstedóm opgevolg door 't Keuninkriek vaan de Nederlen, boe-ouch de Limbörge touw gónge behure. Holland noch Nederland zouwe oets trökkiere nao 'ne rippublikeinse vörm vaan regiere.

't Gief versjèllende spore in 't allewijl Nederland die nog zien trök te linke nao Louis, boete de historische interpretatie tot Nederland welliech noets e keuninkriek zou zien gewore zoonder Louis es keuning vaan Holland. Zoe maakde Louis op 20 april 1808 Amsterdam de hoofstad vaan 't Hollands Keuninkriek, wat zie zou blieve in 't latere Nederland. Ouch is de architectuur en kuns in Holland oet deen tied hendeg beïnvloojd door de regiering vaan Louis. Dees kunsstruiming weurt de Empire geneump.

Brónne

• Gebasseerd op de Franstaolege, Nederlandstaolge en Duitstaolege versies vaan dit Wikipedia-artikel
• Zuuch ouch: Bataafse Rippubliek en Keuninkriek Holland