Limbörg (Vereinegde Nederlen)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Geel: 't vreuger departemint vaan de Oonder-Maos;
greun: geannexeerde deile vaan 't vreuger Departemint vaan de Roer;
gearceerd geel: deile vaan 't Oonder-Maosdepartemint die Nederland aon Pruses mós aofstoon;
roed: grens vaan 1839.
Limbörg waor ein vaan de zeventien provincies in 't Vereineg Keuninkriek vaan de Nederlen, zoewie tot 1839 'n provincie vaan 't Belsj. Ze besloog 't gebeed vaan de huiege provincies Belsj Limbörg en Nederlands Limbörg en had Mestreech es hoofstad.
Vörming
[bewirk | brón bewèrke]Al in d'n tied vaan de Rippubliek waore deile vaan de provincie oonder Nederlands bestuur gewees. Bij 't Congres vaan Wene woort bepaold um gans 't aajd departemint vaan de Oonder-Maos aon 't nui Keuninkriek vaan de Nederlen touw te wieze. Veur de continuïteit in groondgebeed woort beslote tot Nederland ouch de oontbrekende gebeje aon de Maoskant moch höbbe, die vreuger tot 't departemint vaan de Roer hadde gehoort en boe Pruses aofstaand vaan deeg. In 1817 woort de grens bij 't Tractaot vaan Aoke nog ins veranderd: Tegele en Melik gónge nao Nederland, wat in ruil Nederkruchte en Hertseroa aon Pruses gaof.
Me had verwach tot de nui provincie Mestreech zouw weure geneump, nao analogie vaan Antwerpe en versjèllende (väöl) awwer geweste wie Utrech en Luik. Keuning Wöllem I wouw evels neet tot de naom Limbörg verlore góng en neumde de provincie nao dit aajd hertogdóm. De groond vaan dit gewes kaom evels gooddeils in de provincie Luik te ligke.
Limbörg waor verdeild in drei arrondisseminte: Remund, Mestreech en Hasselt.
Opstand en splieting
[bewirk | brón bewèrke]Nao d'n opstand vaan 1830 kaom de provincie dalek oonder Belsj bestuur, boete de stad Mestreech, boe e loyaol Nederlands garnizoen (oonder leiing vaan generaol Bernard Dibbets) waor gelegerd. Um die rei heel 't provinciaol bestuur residentie in Hasselt. Wie Wöllem I in 1839 't Verdraag vaan Londe oonderteikende en daomèt de oonaofhenkelekheid vaan 't Belsj erkós, besloot me Limbörg te verdeile in e westelek (Belsj) en 'n oostelek (Nederlands) deil. De Maos woort veur e groet deil de grens, meh bij Mestreech staok de grens de reveer euver. 't Belsj (mèt Hasselt es hoofstad) deil woort ouch weer provincie Limbörg geneump, 't Nederlands deil (hoofstad: Mestreech) stoont decennialaank bekind es hertogdóm Limbörg. Dit kaom tot 1866 bij d'n Duitse Boond. In ruil veur de opgaaf vaan oostelek Limbörg kraoge de Belzje rech vaan euverpaad door de provincie in de vörm vaan 'ne spoorweeg, d'n Iezere Rijn.
Bron
[bewirk | brón bewèrke]Dit artikel baseert ziech op 't corresponderend Nederlandstaoleg artikel, en wel in dees versie.