Jan Pieter Minckelers

Dit artikel is gesjreve in 't Gelaens. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Mestreechs, es te dit dialek sjpriks.

Sjtandbeeld van Minckelers mèt de eëuwig brennende vlam

Jan Pieter Minckelers (of in ‘t Mesjtreechs Minckeleers) (Mesjtreech, 2 december 1748 – aldao, 4 juli 1824) waas ‘ne Nederlandse natuurkundige en oetvènjer.

Biografie

Hae waas de óntdèkker van 't leechgaas (sjteinkaolegaas) en oetvènjer van de gaasverleechting. Minckelers volgde eësj middelbare sjtudies biej de jezuïete in Geel in Belsj en daonoa sjtudeerde hae filosofie, theologie en natuurweitesjappe aan de universiteit van Leuve, wo hae in 1771 ouch hoagleëraar in de chemie en fysica woort. Hiej óntdekde hae dat, door sjteinkoale te verhitte zónger de aanwezigheid van zuursjtof, d'r ein gaas óntsjnapde dat lóchter is es lóch. Hae deeg dat door 't verhitte van sjteinkaolgruus in 'ne gewaerloup. Dit besjreef hae in ein publicatie oet 1784. Dit leechtgaas waas gesjik óm ein lóchbelón mèt te völle, womit hae es ein van de gróndjlègkesj van de lóchvaart góldj. Op 21 november 1783 sjteeg de eësjte mèt dit gaas gevölde ballon op in 't park van 't Arenbergkesjteël in Heverlee en kaom 25 km wiejer in Zichem neer. De resultate van zien óngerzeukinge publiceerde Minckelers in 1784 in zien "Mémoire sur l'air inflammable tiré de différentes substances".

't Gaas bleek ouch brenbaar te zeen en gesjik es leechbrón; Minckelers gebruikde 't in 1785 óm zien auditorium te verleechte. In 1798 kaom hae, nao ’n conflik mèt de universiteit, trök nao Mesjtreech wo hae zich vestigde es apotheëker en hae doceerde aan de École Centrale (gesjtich door de Franse). Ouch in 1798 waas hae lid van ’n commissie die zich bezig heel mèt ómraekening van aw maote en gewichte.

Minckelers hèj ouch belangsjtèlling veur meteorologie, geologie en paleontologie. Hae maakde o.a. ein besjrieving van de beindere van de Mosasaurus, de fossiele Maashagedis, gevónje in Mesjtreech.

Van 1801 pès 1815 waas Minckelers lid van de lokale raod van Mesjtreech.

In 1816 waas hae lid van de door keuning Willem I opgerichde Academie van de Weitesjap in Brussel. Kort daonao kreeg hae ’n beroerde en sjtórf hae op 4 juli 1824 in de laeftied van 76 jaor.

Sjtandbeeld

Op de Mert in Mesjtreech sjteit tösje de Sint Matthijskirk en 't Sjtadhoes zien sjtandbeeld mèt de 'eëuwig' brennende vlam. 't Beeld is óntwórpe door Bart van Hove en woort ónthuld op 10 juli 1904 door de toenmalige gouverneur Charles Ruys de Beerenbroeck, in de aanwezigheid van de sjerpsjötters en de Mastreechter Staar.

In 2006 woort 't nao ein grónjige renevatie van de Mert en de aangrenzende Boschsjtraot twintig maeter nao 't zuude verplaatsj.

Ouch in Heverlee sjteit ein sjtandbeeld van Minckelers in de naobiejheid de geboewen van de faculteit Toegepasde Weitesjappe van de Kathelieke Universiteit Leuve. In 't centrum van Leuve is 'n sjtraot nao häöm verneump.

Triva

In 1854 woort in Mesjtreech de eësjte gaasleiding aangelag, bedoeld veur de sjtraotverleechting en gebaseerd op de vènjinge van Minckelers.
Zien groatvader waas 'n dokter en zien vader haw 'n apetheëk in de 'Heëresjtraot' in Mesjtreech, de hujige Minckeleersjtraot.
De sjtudievereiniging van de faculteit Sjeikundige Technologie van de Technische Universiteit Eindhoven heit T.S.V. 'Jan Pieter Minckelers' of kortweg Japie.
In Hilversum sjteit de J.P. Minckelerssjoal, ein oapebare basissjoal.

Galerie

Boschsjtraot mèt 't sjtandbeeld van Minckeleers
Sjtandbeeld Minckeleers
Brónze plaquette biej 't beeld
Brónze plaquette biej 't beeld