Ieslandjs

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

't Ieslandjs (íslenska) is 'n Naord-Germaanse spraok mit bao 300.000 spraekers. 't Is de offesjeel spraok van Ieslandj. 't Ieslandjs behuuert same mit 't Faeröers toette westelike of eilandj-Scandinavische spraoke. 't Is neet good te verstaon veur spraekers vanne Scandinavische spraoke van 't vastelandj: 't Noors, Zweeds en Daens.

Alfabèt

't Ieslandjs wuuert mit 't Letiens alfabèt gesjreve, woraan versjeie teikes toegeveug zeen: Áá, Éé, Íí, Óó, Úú, Ýý, Ðð (edh), Þþ (thorn), Ææ en Öö. De alfabètvolgrie is: A Á B (C) D Ð E É F G H I Í J K L M N O Ó P (Q) R S T U Ú V (W) X Y Ý (Z) Þ Æ Ö.

De speciaal lètter thorn (þ) guuef de klank waer die m'n ouch taengekump es de th in 't Ingelse think (óngevieër wie de Griekse lètter Θ (theta), en de edh (ð) is dao de stumhöbbendje variant van (wie de th in 't Ingelse that of de medern Griekse lètter Δ (delta)), de lètter ð steit in 't Ieslandjs noeatj ane begin van e waord enne lètter þ steit noeatj anen inj van e waord. Dees lètters kómmen oet 't aad roensjrif, de rune.

De lètters c, q, w en z waere neet gebroek, boete veur wäörd en name van neet-Ieslandjse kómaaf. Wiejer klinke i en y geliek, juus wie í en ý. De in ónbroek geraakdje z klink wie s, juus wie in al anger Naord-Germaanse spraoke.

Gesjiedenis

Ieslandj waerdje tösje 800 en 1000 bevólk vanoet Wès-Noorwege. 't Ieslandjs haet zich óntwikkeldj oet 't Aadnoors. In Noorwege vónje, zjuus wie in de res van 't Germaanse taalgebied, in de ieëuwe daonao groeate taalverangeringe plaats, al den neet veroearzaak door de intensieve contacte mit de Nederduits kallendje hanjelsluuj van de Hanze, mer óp 't aafgelaenge Ieslandj gebäördje det bao neet en bleve de waordesjat en 't verbugingssysteem vriewaal ónverangerdj. De oetspraok is waal verangerdj. 't Ieslandjs bezit 'n aantal foneme die zeldzaam zeen in anger Europees tale, wie 'n stömloeas l, n, m en r.

Grammair

In 't Ieslandjs is 't aad Scandinavisch verbugingssysteem dös nag gans intak. Al zelfstenjige naamwäörd, bieveugelik naamwäörd, lidwäörd, aanwiezendje veurnaamwäörd, bezittelik veurnaamwäörd, eigename, (rang)telwäörd enzoea waere verbaoge in veer naamvalle, die veur alle drie waordgeslachte apaarte vorme kinne. Daonaeve kintj 't Ieslandjs nag sterke en zwakke verbuginge.

Veur 't zich vólg hie de verbuging van 't ónregelmaotig mannelik waord fjörður, 'fjord'.

	inkelvoud	mieëvoud
nominatief	fjörður	firðir
genitief	fjarðar	fjarða
datief	firði	fjörðum
accusatief	fjörð	firði

't Bepaald lidwaord wuuertj, zjuus wie in de anger Scandinavische spraoke, achter 't zelfstenjig naamwaord geplek (aangehech lidwaord), wodoor vorme óntstaon wie fjarðarins 'van de fjord', fjörðunum 'aan de fjorde'. 't Ónbepaaldj lidwaord kintj me in 't Ieslandjs neet. Fjörður kin dös beide 'fjord' es ''ne fjord' beteikene, veur de verdudeliking kintj me 't getal einn (ein) broeke.

Taalpurisme

'n Ópvallendj kinmerk van 't Ieslandjs is 't strang purisme, det 'ne groeaten invlöi óp de óntwikkeling van de taal haet gehad. Wo de anger Germaanse tale euverspeuldj waerdje mit lieënwäörd oet 't Frans en 't Latien en de vastelandj-Scandinavische tale baovedeen mit lieënwäörd oet 't Nederduits, haet me in Ieslandj ömmer getrach veur de benaming van nuuj begrippe oet de brón van erfwäörd te putte. 't Ieslandjs is 'n rieke taal, vanwaenge de väöl ieëuwe sagaliteratuur. Daodoor kós me dök vergaete wäörd oet 't verleje nömme óm nuuj begrippe aan te duje. Zoea waerdje 'telefoon' sími, nao e aad waord veur 'draod', en 'sjerm' (beildjsjerm, computersjerm) skjár, nao e aad waord veur 'vènster'.

Extern linke

Wikipedia op 't Ieslands
BRAGI: Euver 't Ieslands, in 't Ieslands en Duits