Gaastóng
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Gaastóng, gaastóm, smalen of spitse waegbrei (Plantago lanceolata) is 'n vaste plantj oete waegbreifemielje (Plantaginaceae). Hae kump in Wès-Europa hieël algemein veur in 't wildj in alderhenj aan graaslenj, zowaal aetesriek es aeteserm. Ouch kan me-n 'm vinjen inne veuge tösse stoepteechele. De plantj is neet vergiftig en wuuertj väöl es voor gegaoven aan knaagderen en knien. Inne kroedgenaeskónde wuuertj 'n aaftrèksel vanne zäöj veurgesjreve taenge lichte diarree. 'n Extrak van dees plantj wuuertj sómwiel ouch gebroek veure verzörging vanne oeare.
De gruuedje vanne gaastóng kan sterk versjille; maximaal wuuertj t'r 0,5 m hoeag. De saort begintj te bleujen inne veurzomer en det blief bie sómmige exemplare zoea toet inne herfs. De blajer staon allemaol in e blaadrozèt. Ze zeen lancètvörmig en in aetesrieke ómstenjigheje staon ze opgerich. Ónger sjraal ómstenjigheje zeen ze klènder, rónjer van vorm en ligke ze plat taenge de gróndj. d'n Aor steit oppe gegreufdje steel en is get greun-broensig van kluuer. De bleuj is van ónger nao baove wobie ieës de stampers (protogynisch) en daonao de maeldräöj zichbaar zeen. De witte helmknuup, die oppe helmdräöj betrèkkelik wied boete d'n aor staon, staeken hietaengenaaf. De bleumkes höbbe doorsjienendje kroeansleepkes mit 'ne broene streep. De bleumkes perducere drie zäöj. d'n Aor is bie plantjen in aeteserm ómstenjigheje korter en bolder van vorm.
