Franse meule
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De Franse meule ies 'n watermeule aan de Geul, gelege in Valkeberg aan de Lei. Ze dateert oet de 16e ièw. Meulehoes, sjuur, sjtal en woonhoes höbbe same 'n u-vörm. Alle geboewe zint van mergel. De naam kump vanwege de Franse eigenaer Loisel. Ander name door de ièwe heen waore, al nao gelang de eigenaere: de meule van Loisel en de meule van Casel(li). De watermeule, es oliemeule later oetgebreid mèt 'n maelmeule, hoort bie 't good Den Halder. Bertrand Loisel waor ouch de sjtiechter van de Polfermeule in De Plenkert in Valkeberg (1820).
Aan de euverkant van de Geul haet, op dezelfde plek, nóg 'n watermeule gelege, de zgn zaegmeule. Die ies d'r neet miè. Meulenaer Emile Caselli (20e ièw) hou ouch 'n winkel in koloniaal ware en hae waor teves de sjtiechter van de modelsjteinkolemien. Nao zienen doad waor d'r, in de jaore 70 van de twintigste ièw, 'ne bistro van journalis-kok Hubert Hahnen, tösje de meuleraar, gevestig. De zölder functioneerde es expositieruumde veur beeldende kuns en dao vónge "ministrel-chantants" plaats mèt Franse chansons en Limburgse leedsjes. Rónd de ièwwiesseling loog de meule laeg. In 2009 vóng restauratie plaats.
'n Ander meule aan dezelfde meuletak van de Geul, sjtroum op, ies de meule van Sint Pièter, ouch geneump in de 16e ièw. 't Water van Geul en meuletak weurt gereigeld door dezelfde sjluus mèt de naam: "de Erke".