Aerdgaas
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Aerdgaas is ein vanne fossiel brandjstoffe. 't Óntsteitj bie 'tzelvendje percès det toete vörming van aerdaolje lèdj en reprizzenteerdj de lichter fractie aan organische perdukte van de percès. Aerdgaas wuuertj döks same mit aerdaolje gewónne, ouch zuutj 't gaas sómtieds kans zich in anger aerdlaoge door te dringen, in taengestèlling toete zwaorder aolje, wodoor 'n sjeijing kan óngerstaon.
In Europa wuuertj aerdgaas veural in en róndje Naordzieë aangetróffe, ónger anger ónger 't naorde van Nederlandj. Aerdgaas oet 't Greuningse Slochteren besitejt veur 81,9% oet CH4 (methaan), veur 3,3% oet hoger gaasvörmige kaolwaterstoffe en veur 14% oet stikstofgaas en 0,8% oet kaoldioxied. Aerdgaas van anger winplaatsen haet döks 'n anger samestèlling en bevatj sómtieds ouch waterstofsulfied.
In 't vergangene woort aerdgaas döks es 'n aafvalperduk betrach van aoljewinning en sumpelewaeg "aafgefakkeldj". Ouch noe gebeurtj dit nag waal wen 't hieël wiedeweg vanne bewóndje werreld wuuertj aangetróffen en 't verveur nao de consument te väöl perblieëmen oplevertj. Dit is ecologisch gezeen jaomer, ómdet aerdgaas de zuverste fossiel brandjstof is. Aaffakkelen is aevel väöl baeter es 't methaan sumpelewaeg te laote vlöchte nao d'n dampkrink, ómdet de biedraag aan 't breujkaseffèk van methaan zón 25 kieër mieër is es kaoldioxied. 't Zów nag beter zeen 't gaas weer de baom in te pómp. Dit is bao ummer meugelik, meh verg 'n extra investering. In erm lenj weigere zowaal regeringen es aoljemaotsjappieje döks dees investering te doon. Methaan levertj bie verbranjing dóbbel zoväöl water es kaoldioxied, dewiel steinkaol veurnamelik in kaoldioxied wuuertj ómgezatte. Boetedet guuef aerdgaas vriewaal gein roet of as. 't Is ouch väöl mekkeliker te óntdoon van ónzuverheje wie zwaevel es 't geval is bie steinkaol of aerdaolje, middels 't Clauspercès.