Twellefvingerigen derm
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Sint-Joasters. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
d'n Twellefvingeringen derm of 't duodenum (medisch: intestinum duodenum) vörmp 't begin vannen dunnen derm en sluutj via 't maagporteer (de pylorus) aan op de maag. De res van d'n dunnen derm wuèrtj gevörmp door de neuchteren derm (jejunum) en de krónkelderm (ileum).
d'n Twellefvingerigen derm is bedèk mit einläögig cilindrisch epitheel mit microvilli. Ouch bevatj 't sliemvörmendje gobletcelle.
Etymologie
[bewirk | brón bewèrke]d'n Twellefvingerigen derm dank ziene naam aan zien lingdje van 20 toet 25 centimaeter, 'n equivalent van 12 doembrèdjes, 'n inne sjirurgie gehantjeerdje maotstaaf.
Functie
[bewirk | brón bewèrke]'n Wichtige functie vannen twellefvingerigen derm is 't neutralisere vanne pH. De chymys, de voorbrie aafkumstig oete maag, is hièl zoer en zów de res van 't maag-dermstèlsel kinne besjajige. De alvleiskleer (pancreas) perduceerdj waterstofcarbonaat, 'n base die de pH weer ómhoeag bringk. Daonaeve perduceertj de alvleiskleer ouch nag vertaeringsenzyme, wie trypsine, lipase en amylase, die de vertaering doorzètte. Ouch wuèrtj inne twellefvingerigen derm de gal toegeveug ane chymus, aafkumstig van de laever en de galblaos. d'n Twellefvingerigen derm is naeve pH-neutralisatie dus ouch verantjwäördelik veur e deil van de vertaering.