Balkanakkelej
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De balkanakkelej (Aquilegia ottonis) is 'n euverblievendje plantj det behuuertj toete akkelej oete ranonkelfemielje (Ranunculaceae). De plantj haet witsig, toet leechpaarse, hangendje blome.
Vanne balkanakkelej guuef 't drie versjillige óngersaorte die veurkómmen in Europa, namelik inne Apenniene, zowaal es oppe Balkan:
- Aquilegia ottonis subsp. amaliae: dees saort kump veur in Albanië, in 't veurmaolige Joegoeslavië en in Griekelandj;
- Aquilegia ottonis subsp. ottonis: dees saort kump veur in Middel-Italië en in Griekelandj;
- Aquilegia ottonis subsp. speluncarum;
- Aquilegia ottonis subsp. taygetea: dees saort kump allein veur in Zuud-Griekelandj.
De balkanakkelej wuuertj väöl toegepas in sierhäöf. De zäöj kan me-n ummer zejje, mer 't bèste is veur det te doon inne wintjer of gans ane begin van 't vreugjaor, zodet ze veurdeil haolen oet 'ne kaajgolf in nate kómpós, zodet ze dore slaop haer braeke. De zäöj mót me bedèkke mit 'n dón laog aan zandj of fien grindj, toetane deepdje det 't zaod groeat is. Wen de zäöj neet binne 6 toet 12 waeken opkómme, den kan me de zäöj zoeaget veer waeken in 'ne vöchtige zaodbak innen ieskas zètte. Den kan 't nag inkel maondj doeren ieër ze opkómme.