Antropomorfisme
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Ant(h)ropomorfisme (Aajdgrieks: anthropos, mins, en morphe, vörm) is 't touwsjrieve vaan minseleke eigesjappe aon neet-minseleke creature, figure of objekte.
Antropomorfisme is de aw geweunte (40.000 v. Chr., in 't midde vaan 't Paleolithicum, de awwe Steintied) um minseleke eigesjappe touw te sjrieve aon neet-minseleke wezes, wie gode, bieste, plante of elemènte. 'n Deil vaan de allerajdste kuns – zoewie de Liewmaan oet Hohlenstein Stadel (Duitsland) – beeld dere oet mèt minseleke kènmerke. 't Sjamanisme, wat mèt dit type kuns is verboonde, zuut geiste in alle dinger. Dit hilt in tot me bij 't touwdiechte vaan minseleke eigesjappe aon buim geluif tot 'ne boumgeis, vergeliekbaar mèt 'ne minseleke geis, de boum deit greuie en handele wie'ne mins. Zoe-ouch veur alles, of bekans alles, in de natuur.
'n Subcategorie vaan antropomorfisme is ant(h)ropotheïsme, boebij de hoegere neet-minseleke creature – wie gode of God – weure veurgestèld mèt minseleke kènmerke. Plato (ca. 424-348 v.Chr.) besjöldegde de Griekse diechters vaan “leuges vertèlle euver de gode”, umtot ze gode wie Zeus kleinzielege minseleke motieve touwsjreve. Ouch bepaolde biebelse passages, wie die mèt besjrievinge vaan Gods “rechterhand”, weure dèks gezeen es veurbeelde vaan antropotheïsme.
In psychologisch opziech kèn antropomorfisme mie functies höbbe. 't Touwsjrieve vaan minseleke eigesjappe aon neet-minseleke creature kèn eus meining of geveules euver die creatuur verandere – v'r kènne d'r beveurbeeld mie zörg en aondach aon besteije. Antropomorfisme kèn ouch weure gezeen es 'n meneer vaan euze geis um complexe entiteite te versömpele en begriepelek te make.
Antropomorfisme vörmp nog ummertouw e belaangriek aspek vaan sjamanistische relizjie wie 't taoïsme en 't shintoïsme. Daoneve speult 't 'n groete rol in väöl cultuuroetinge, vaan teikefilmfigure wie Mickey Mouse, Donald Duck en Bugs Bunny bis literair wèrke wie George Orwells Animal Farm (1945).