Alan Turing
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Alan Mathison Turing (Londe, 23 juni 1912 - Wilmslow, 7 juni 1954) waor 'ne Britse wiskundige en informaticus. Hae weurt besjouwd es de vader van de informatica.
Turing sjtudeerde kwantummechanica aan de Universiteit van Cambridge. Dao maakde hae kènnis mèt 't zoagenaamde besjliessingsprobleem. 't Besjliessingsprobleem vreug of 't meugelik ies um vas te sjtèlle of e bepaald algoritme al dan neet eindig es 't weurt toegepas op 'ne bepaalde inveur. In 1936 publiceerde hie zien belangriek artikel On Computable Numbers, with an Application to the Entscheidungsproblem.
't Door Turing óntwiekkelde Turingmesjien ies e model dat alle oplosbaar probleme kènt oplosse. E probleem dat neet door 't Turingmesjien opgelos kènt were, ies daomèt onoplosbaar. 't Besjliessingsprobleem ies door 't Turingmesjien neet op te losse. Me kènt de computer zeen es 'n implementatie van 't Turingmesjien.
In de Twiède Waereldoorlog wèrkde Turing veur de Government Code and Cypher School. Dat waor de Britse crypto-analytische deens, die óndersjöpde beriechte van de Pruusje moos óntciefere. Turing wèrkde in de groep dae codes koes óntciefere die door 't Duutsje Enigma-systeem waore gemaak.
Nao d'n oorlog wèrkde Turing aan de Universiteit van Manchester. In 1950 bedach hae de Turingtes, 'n tes um vas te sjtèlle of 'n mesjien miensjelike intelligentie haet. Hae besjreef diet in Computing machinery and intelligence. Bie de Turingtes moet eine persoon via e beeldsjerm chatte mèt twiè veur häöm ónbekènde en ónziechbaar gesjprekspartnersj. Eine ies 'ne miensj en d'n andere ies 'ne computer. Es de proefpersoon de gesjprekspartners neet vanein kènt óndersjeije, haet 't mesjien de Turingtes doorsjtange.
In 1952 woort Turing gearresteerd vanwege zien homoseksualiteit. Op 7 juni 1954 woort hae doad gevonge in zien hoes mèt 'ne appel mèt gieftige cyanide in zien hand. Me geit devan oet dat hae zelfmaord haet gepleeg, hoewaal zien mam beweerde dat 't 'n vergiessing zou zin gewaes, veroorzaak door Turings ónzörgvuldige umgank mèt chemicalieje.
Nao Turing ies de Turing Award geneump, 'ne pries dae gezeen weurt es de hoagste binne de informatica.