1505
Uiterlijk
Gebäörtenisse
[bewirk | brón bewèrke]- 22 fibberwarie - Hertog George van Sakse sluutj 'n euvereinkóms mit de gebreurs Dirk, Floris, en Jacob van Wijngaarden, en Thomas Beukelaar, de sjoeanzoon van eine van häör. Dees Zuud-Hollandjse Hieëre zólle de kwelders van Het Bildt indieke taenge vriestèlling van pach tiejes 't ieëste jaor.
- 2 juli - Op 'n wanjeling in 't aope veldj bie Stotternheim wuuert Maarten Luther euvervalle door zwaor ónwaer. In e sjeetgebedje belaof t'r de Hèlge Anna geiselik te waere nao e good heimkómme.
- 17 november - Filips de Sjoeane nump graof Hinrik III van Nassau-Breda op in de Orde van 't Gulje Vlees.
- 30 dieëtsember - Everhard van der Mark wuuert gekaoze toet prins-buusjop van Luuk.
- sónger datum
- De Spanjool Juan de Bermúdez óntdèk e nuuj eilandj in d'n Atlantischen Oceaan en guuef 't zienen eige naam: Bermuda.
- In Augsburg versjientj de ieëste gezèt.
- "Van der nieuwe werelt" is de Nederlandjsen titel van de in 1505 oetgebrachte verslaeg "Quator Americi navigatones" en "Mundus Novus" van d'n Italiaanse zieëvaerder Amerigo Vespucci. Nao dem wuuert Amerika ouch verneump.
- Klokkegeeter Geert van Wou guutj dertieën loejklokke veuren Dómtore van Utrech.
- Amsterdam veurt de verplichting in nao neugen oer saoves oppe straot e luchterke mit te drage. Dit kan waere gezeen es de veurluiper vanne aopenbaar straotverluchting.
Gebaore
[bewirk | brón bewèrke]- 31 jannewarie - Joachim II Hector van Brandenburg, keurvórst van Brandenburg (gestórve 1571)
- 18 - Maria van Hongarieje, dochter van Filips de Sjoeanen en Johanna van Castilië.
- datum oonbekind - Thomas Tallis, Ingelse kompenis
Gesjtorve
[bewirk | brón bewèrke]- 4 fibberwarie - Johanna van Frankriek (40), ieëste echgenoeate van de latere keuning Lodewiek XII van Frankriek en nao sjeiding kloeasterzöster, heilig in 1950
- 27 mei - Ascanio Maria Sforza (55), Italiaanse kardinaal
- 15 juni - Ercole I d'Este (73), hertog van Ferrara, Modena en Reggio
- 30 juni - Keizer Hongzhi (34), 9e keizer van de Chinese Mingdynastie
- 30 augustus - Tito Vespasiano Strozzi (81), Italiaansen dichter
- 27 oktoeaber - Ivan III van Róslandj (65), van 1462 toet 1505 groeatvórs van 't groeatvórstendóm Moskou
- datum ónbekindj
- juli/augustus - Jacob Obrecht (47), Vlaams-Nederlandjse kómpenis
Biljendje kóns
[bewirk | brón bewèrke]-
Mona Lisa (róndj 1505) Leonardo da Vinci, Louvre
-
Filips de Sjoeanen en Johanna de Waanzinnige (róndj 1505)