Den Bosch

Neet te verwarre mit De Boesj.

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Den Bosch (Nederlands: 's-Hertogenbosch, in Limbörg ouch wel: De Bos(j), De Bós(j), D'n Bos(j) of D'n Bós(j) geneump) is de hoofstad vaan de Nederlandse provincie Noord-Braobant. Op 1 januari 2005 woende hei 134.005 lui. Den Bosch is 'n aw vestingstad aon de Maos en waor 'n veurpos vaan de Graove vaan Braobant, vaandao de naom. Neve de stad Den Bosch besteit de gemeinte nog oet de dörper en gehuchte Bokhoven, Deuteren, Dieskant, Empel, Engelen, Gewande, Hintham, Kruisstraat, Maliskamp, Meerwijk, Nuland, Orthen, Oud-Empel, Rosmalen en Vinkel.

Historie

Den Bosch is in 1185 gestiech es vestingstad. Es zoe waor 't al vaanaof 't begin 'n echte stad, mèt slotgrach en walmör. Loupende de Middelieuwe woort de stad de veerde vaan 't hertogdom Braobant, nao Brussel, Antwerpe en Leuve. 't Waor 't centrum vaan de Meierie van Den Bosch, die oongeveer 't modern Oos-Braobant besloog.

In d'n Tachtegjaoregen Oorlog zeukde de stad de kant vaan Spaanje, zoetot ze mierder kiere belegerd mós weure. In 1629 kaom de stad in 't oonderworpe gebeed Staotsbraobant te ligke: e katheliek gebeed zoonder stum in de Staote-Generaal rechstreeks vaanoet D'n Haog besteurd woort. Dees situatie doorde tot 1795, wie de Franse vazalstaot de Bataafse Rippebliek opgeriech woort. In 1735 hiemelde de bekinde Utrechse sjriever Justus van Effen hei.

In de negentienden iew bleef de stad (formeel) 'n vestingstad, daorum moch tot 1877 neet boete de mör gebouwd weure. Dit had euverbevolking en bovegemiddeld väöl epidemieë es gevolg. Daodoor bleef de stad achter in häör oontwikkeling en mós in de regio in de twintegsten iew Nimwege, Tilburg en Eindhove veur ziech laote.

Politika en Nederlands ministerse Carola Schouten waor in Den Bosch gebore in 1977.