Kirchröadsj: Versjèl tösje versies

← Gank nao de veurige diff Gank nao de volgende diff →

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie op 10 apr 2017 11:26

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Kirchröadsj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

't Kirchröadsj plat is 't Ripuarisch dialek, dat i Kirchroa en umjeëving jekald weëd. Óch i Hertseroa, i Dütsjland, weëd 't jekald. 't Liechent vöal op 't Öcher Plat. De sjprechere van 't Kirchröadsj numme hun sjproach noeëts "Ripuarisch" mar döks "Limburgsj", plat of jewuën Kirchröadsj. Van oeërsjprung jitt 't ejentlich keen "Kirchröadsj". 't Joof vöal óngersjiede tussje de dörper, oeë de sjtad Kirchroa hüts oes besjteet. Noe zint de dialekte en die dörper evvel zoeë noa-eenanger jejruid, dat me jemekkelijerwies sjpreche kan van 't Kirchröadsj dialek.

Kintseisje

Konsonante

Kirchroa ligk jet zudelisch va j'n Benrather Linie. Dees isojlos markiert de jrens tussje -k en -ch. Doadurch jehoeët de sjproach tsoe 't Ripoarisch, en nit tsoe 't Limburgsj. Me zaat alzoeë "mache" en nit "make", wie me dat i Heële al doeë. Dees jrens jeet durch Limburg hin, jleisch ónger Heële en Lankjraaf. Bóches, Zumpelveld en Vols ligke i Limburg, mar in 't Ripoarisch dialekroem. Óch typisch is dat 't [-t] e [-ts] weëd. Dat zeet me i wöad wie "tsiet". I Heële en anger Limburgse dialekte is 't "tied". 't Limburgsj "oet" weëd "oes" en 't [-p] weëd [-f], alzoeë: hope-hoffe. Dit versjinsel zeet me evvel nit bei kótte vokale, alzoeë 't Dütsje "das" blieëf "dat". Natuërlisj is óch de oessjproach van 't [-g] jód huurbaar. Dat weëd e [-j].

Vokale

D'r Limburgse klank [oo] weëd óp 't Kirchröadsj [ó], verjeliesj "good" en "jód". Óch d'r [eu] weëd angesj: greun-jrung.

Woadsjat

't Kirchröadsj hat vöal Dütsje wöad, die 't in vöal anger Limburgse dialekte, oesjezóngerd 't Heëlesj, nit jitt.

Hollendsj	Limburgsj	Kirchröadsj	Dütsj
krant	gezèt	tsiedónk	Zeitung
twee	twie	tswai	Zwei
muziek	meziek	moezziek	Musik
voorbeeld	veurbeeld	baisjpiel	Beispiel

Beisjpiele

(Hollesje sjpelling NL-D: u=è; oe=u; i=ì; uu=ü; ie=i)

Wie d'r opa d'r janse nommedaag in d'r jaad hauw jebutteld en óp heem aa wool joa, zoog heë dat d'r klinge al an 't pöatsje óp hem sjtong tse wade.
Dat dong deë wie zoenne truie Emiel jiddes kier, den e wós, dat heë dan wie jewend e lekker eppelsje oes de mangel kroog.
'Mensje broechet dan óch nit noa heem tse lofe, den e woeët bij d'r opa hingenóp de fiets heem aafjezatsd.
Vuur 't Èse hoosj 't da waal ummer ieësj óprümme, sjun henker wèsje en beëne alier de middaag woeët ópjedusjd.
't Woar inne jemekkelieje jas, den al wat de mam 'm vuurzats oos heë, va sjlaat en sjpienaat, sjapeng en wölle boeëne bis kómpes of knöpjer.
E hauw evvel óch e jód kaoshoes, den de mam dong ziech ummer vöal muite en sjtong sjtondelank in kuche an de ferneus tse reure.
E hool va hatslieg en va zus, va tsoep, tsaus, jreuns, eëpel, vleesj en visj en óch 't kumpsje boeddieng loos heë zich jód sjmaache.
Zieng eldere woare zier tsevreie, den d'r jong veuret zich in sjoeël jód óp, en in de vrij tsiet sjpieëlet heë mit nette vrunker.
E woar óch bij de moezziek, sjpillet al e net sjtuks-je óp de fiengelieng en bij d'r voesbal woar heë inne duchtieje reëts-oes.
Sjpieëder zouw deë 't besjtimd nog wied bringe, dat menete de meestere, de famillieë, en alle bekankde die mit 'm verkierete.

Sjrievere van 't Kirchröadsj

Moezziek óp 't Kirchröadsj

"Roda los mer joa": Foessbalverain Kloebleed (Klubleed Fussbalverein)

Anger Ripuarische dialekte i Limburg

Literatoer

Kirchröadsjer Dieksiejoneer, Stichting Kirchröadsjer Dieksiejoneer, 1987, ISBN: 9070246341 en ISBN: 9070246090
Heëlesj-Hollendsj woadbook vuur Heële en umsjtrieëke, 2000, ISBN: 9080595411

Websicke

Quelle

@@ Tekslien 1: / Tekslien 1: @@
 {{dialek|Kirchröadsj}}
+[[Plaetje:Meuse-Rhenish-nl.png|thumb|'t Rienlandsj sjproachlandsjaf]]
-'t '''Kirchröadsj plat''' is 't [[Ripuarisch]] [[dialek]] dat i [[Kirchroa]] en umgaeving jekald weëdt. 't Liechent vöal op 't [[Öcher plat|Ucher plat]]. De sjprechere van 't Kirchröadsj numme hun sjproach noeëts "Ripuarisch" mar ummer "[[Limburgs|Limburgsj]]", plat of jeweun Kirchröadsj. (Ripuarisch is och in Duutsjland jeng jeweun benaming.)
+'t '''Kirchröadsj''' plat is 't [[Ripuarisch]] dialek, dat i [[Kirchroa]] en umjeëving jekald weëd. Óch i [[Hertseraoj|Hertseroa]], i [[Dütschland|Dütsjland]], weëd 't jekald. 't Liechent vöal op 't [[Öcher Plat]]. De sjprechere van 't Kirchröadsj numme hun sjproach noeëts "Ripuarisch" mar döks "Limburgsj", plat of jewuën Kirchröadsj. Van oeërsjprung jitt 't ejentlich keen "Kirchröadsj". 't Joof vöal óngersjiede tussje de dörper, oeë de sjtad Kirchroa hüts oes besjteet. Noe zint de dialekte en die dörper evvel zoeë noa-eenanger jejruid, dat me jemekkelijerwies sjpreche kan van 't Kirchröadsj dialek.
+==Kintseisje==
-Sjrievere in 't Kirchröadsj:
+===Konsonante===
-*[[Wiel Kusters]]
+Kirchroa ligk jet zudelisch va j'n [[Benrather Linie]]. Dees [[isoglos|isojlos]] markiert de jrens tussje -k en -ch. Doadurch jehoeët de sjproach tsoe 't [[Ripoarisch]], en nit tsoe 't Limburgsj. Me zaat alzoeë "mache" en nit "make", wie me dat i [[Heële]] al doeë. Dees jrens jeet durch Limburg hin, jleisch ónger Heële en [[Lankjraaf]]. Bóches, Zumpelveld en Vols ligke i Limburg, mar in 't Ripoarisch dialekroem. Óch typisch is dat 't [-t] e [-ts] weëd. Dat zeet me i wöad wie "tsiet". I Heële en anger Limburgse dialekte is 't "tied". 't Limburgsj "oet" weëd "oes" en 't [-p] weëd [-f], alzoeë: hope-hoffe. Dit versjinsel zeet me evvel nit bei kótte vokale, alzoeë 't Dütsje "das" blieëf "dat". Natuërlisj is óch de oessjproach van 't [-g] jód huurbaar. Dat weëd e [-j].
-*[[Paul Weelen]]
-*[[Wim Heijmans]]
+===Vokale===
-Vuurbilder/baisjpiele:
+D'r Limburgse klank [oo] weëd óp 't Kirchröadsj [ó], verjeliesj "good" en "jód". Óch d'r [eu] weëd angesj: greun-jr'''u'''ng.
-(NL-D: u=è; oe=u; i=ì; uu=ü; ie=i)
-* Wie d'r opa d'r janse nommedaag in d'r jaad hauw jebutteld en óp heem aa wool joa, zoog heë dat d'r klinge al an 't pöatsje óp hem sjtong tse wade. [NL: Toen opa de hele namiddag in de gaard/moestuin had gebutteld/gewerkt en (lett.) op huis aan wilde gaan, zag hij dat de kleine al aan het poortje op hem stond te wachten.]
+===Woadsjat===
+'t Kirchröadsj hat vöal Dütsje wöad, die 't in vöal anger Limburgse dialekte, oesjezóngerd 't [[Heëlesj]], nit jitt.
+{| class="wikitable"
+|-
+! Hollendsj !! Limburgsj !! Kirchröadsj !! Dütsj
+|-
+| krant || gezèt || tsiedónk || Zeitung
+|-
+| twee || twie || tswai || Zwei
+|-
+| muziek || meziek || moezziek || Musik
+|-
+| voorbeeld || veurbeeld || baisjpiel || Beispiel
+|}
+==Beisjpiele==
+(Hollesje sjpelling NL-D: u=è; oe=u; i=ì; uu=ü; ie=i)
+* Wie d'r opa d'r janse nommedaag in d'r jaad hauw jebutteld en óp heem aa wool joa, zoog heë dat d'r klinge al an 't pöatsje óp hem sjtong tse wade.
 * Dat dong deë wie zoenne truie Emiel jiddes kier, den e wós, dat heë dan wie jewend e lekker eppelsje oes de mangel kroog.
 * 'Mensje broechet dan óch nit noa heem tse lofe, den e woeët bij d'r opa hingenóp de fiets heem aafjezatsd.
-* Vuur 't èse hoosj 't da waal ummer ieësj óprümme, sjun henker wèsje en beëne alier de middaag woeët ópjedusjd.
+* Vuur 't Èse hoosj 't da waal ummer ieësj óprümme, sjun henker wèsje en beëne alier de middaag woeët ópjedusjd.
 * 't Woar inne jemekkelieje jas, den al wat de mam 'm vuurzats oos heë, va sjlaat en sjpienaat, sjapeng en wölle boeëne bis kómpes of knöpjer.
 * E hauw evvel óch e jód kaoshoes, den de mam dong ziech ummer vöal muite en sjtong sjtondelank in kuche an de ferneus tse reure.
@@ Tekslien 20: / Tekslien 38: @@
 * Sjpieëder zouw deë 't besjtimd nog wied bringe, dat menete de meestere, de famillieë, en alle bekankde die mit 'm verkierete.
+==Sjrievere van 't Kirchröadsj==
-==Externe links==
+* [[Wiel Kusters]]
-*[http://www.limburgsedialecten.nl/download/kirchroanotedop.pdf Sjriefwies 2003 van 't Kirchröadsj in 't kót]
+* [[Paul Weelen]]
+* [[Wim Heijmans]]
+==Moezziek óp 't Kirchröadsj==
+*"Roda los mer joa": Foessbalverain Kloebleed (Klubleed Fussbalverein)
+==Anger Ripuarische dialekte i Limburg==
+* [[Völzer]] ([[Vols]])
+* [[Zumpelvelds]] ([[Zumpelveld]])
+* [[Bóchezer]] ([[Bóches]])
+==Literatoer==
+* Kirchröadsjer Dieksiejoneer, Stichting Kirchröadsjer Dieksiejoneer, 1987, ISBN: 9070246341 en ISBN: 9070246090
+* Heëlesj-Hollendsj woadbook vuur Heële en umsjtrieëke, 2000, ISBN: 9080595411
+==Websicke==
+* [http://www.limburgsedialecten.nl/download/kirchroanotedop.pdf Sjriefwies 2003 van 't Kirchröadsj in 't kót]
+* [http://www.mijnwoordenboek.nl/dialect/Kerkraads MWB - Kerkraads dialect]
+==Quelle==
+<references/>
 [[Categorie:Ripuarisch]]