Ruud Lubbers

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Dr.h.c. Rudolphus Franciscus Maria (Ruud) Lubbers (Rotterdam, 7 mei 1939 - 14 fibberwarie 2018) waor 'ne Nederlandse politicus veur 't CDA en 'nen econoom. Heer leide drei kabinètte en wèrkde daonao es Hoege Commissair veur Vlöchtelinge veur de UNHCR.

Vreug leve

Lubbers woort gebore in Rotterdam en zoon vaan 'nen oondernummer, dee directeur en later persuunlik eigeneer waor vaan constructiebedrief Hollandia-Kloos. Wie dee storf, naome zien zäöns 't bedrief euver. Nao inkel jaore maakde Ruud d'n euverstap nao de politiek: heer woort actief in de KVP. Heer maakde deil oet vaan de progressief, radicaol struiming binne de partij, meh wie in 1968 de christen-socialistische PPR woort opgeriech es aofsplieting vaan KVP en ARP góng heer neet mèt.

Nederlandse politiek

In 't kabinet-Den Uyl, wat regeerde vaan 1973 tot 1977, waor heer minister vaan Economische zake. Heer waor eine vaan de jóngste ministers oets in Nederland. In dees functie kreeg heer te make mèt twie oliecrises, boe de benzinedistributie en de otoloes zóndaog veur woorte ingeveurd. Kritiek kraog heer mèt de levering vaan reactorvaote aon 't racistisch Zuid-Afrika.

In 't kabinet-Van Agt I naom heer gein zitting, meh naom heer zitting in de Twiede Kamer. Wie in 1978 Willem Aantjes es fractieleismaan moos aoftrejje weges SS-lidmaotsjap volgde Lubbers, dee häöm es eine vaan de mindere verdeidegde, dezen op. Es fractieveurzitter lag heer 'n groete diplomatie aon d'n daag boemèt 'r de linker- en rechtervleugel binne zien partij bijeinheel.

Nao twie ander, vreug gevalle kabinètte góng Dries van Agt in 1982 oet de politiek. 't CDA, wat de groetste partij waor gewore, leverde wel weer de premier; deeskier woort dat Ruud Lubbers. Heer formeerde e kabinèt mèt de VVD. 't Beleid vaan 't kabinet-Lubbers I stoont in 't teike vaan umvangrieke bezuneginge, umtot de staotssjöld hoeg waor opgelope en de inflatie op e hoeg nivo stoont. In 1982 woort tösse de regering, de employeurs en de employees 't Akkaord vaan Wassenaar geslote, wat dèks es 't begin vaan 't Poldermodel geneump weurt. Heimèt woort de aard en d'n umvaank vaan de bezuneginge vasgelag. 't Kabinet-Lubbers II, ouch CDA en VVD, zètde dit beleid door. Dit kabinèt veel evels in 1989 door actie vaan de VVD. Datzelfde jaor woort 't Kabinet-Lubbers III geformeerd, deeskier bestaond oet CDA en PvdA. Dit kabinèt waor neet populair, door de väöl bezuneginge die de ganse jaore tacheteg al doorgeveurd waor. Heidoor, en doortot de charismatische en reejlik populaire Lubbers aonkundegde aof te trejje, verloor 't CDA in 1994 twintig zetele in de Twiede Kamer.

Minister vaan Staot, professor, Hoege Commissair

In 1995 woort Lubbers tot minister vaan Staot beneump. Ouch wèrkden 'r vaan 1995 tot en mèt 1997 es deiltied-professor aon de universiteit vaan Tilburg. Heer gaof dao colleesj euver de mondialisering vaan de economie. In deen tied greep heer ouch twie kier neve 'n topfunctie in 't boeteland: heer woort gepasseerd es veursitter vaan de Europese Commissie en es veurzitter vaan de NATO. In 2001 lökden 't 'm wel 'n topfunctie te kriege: heer woort Hoege Commissair veur Vlöchtelinge bij de UNHCR, naotot veur dees positie ouch oonder mie de Nederlandsen ex-minister Jan Pronk (PvdA) in aonmerking waor gekoume. Zie werk en zien betrókkeheid woorte algemein good gewaordeerd. In 2004 kraog heer 'n ieredoctoraot aon de universiteit vaan Nimwege.

In 2004 evels kaom zien positie ter discussie te stoon: Cynthia Brzak, 'n Amerikaanse die aon 't hoofketoer vaan de UNHCR wèrksem waor, besjöldegde häöm vaan seksueel intimidatie. Oondank tot 'n intern rappor zien sjöld aontuinde leet Kofi Annan häöm aonvenkelek in functie. Wie in 2005 de Britse gezèt The Independent dit rappor publiceerde woort Annan toch gedwónge Lubbers te oontsloon.

In 2006, nao de val vaan 't kabinet-Balkenende II, belasde keuningin Beatrix häöm es Minister vaan Staot mèt 't formere vaan e noedkabinèt wat tot de nui verkezinge in november zouw mote regere. Dit waort 't kabinet-Balkenende III, wat oet CDA en VVD bestoont.

Doed en oetvaart

Lubbers storf op 14 fibberwarie 2018 in zien woenplaots Rotterdam. Heer waor al langeren tied kraank en waor daorum al 'nen tied neet in 't opebaar versjene. Op 20 fibberwarie waor zien oetvaart in de Laurens- en Elisabethkathedraol in Rotterdam, mèt 'n homilie door bisjop Hans van der Hende.