Kesjtiel Oêsj (Oêsj-Moarend)

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Èèsjdes. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Kesjtiel Oêsj (Oêsj-Moarend) is geleige ien 't Nederlands Limburgs dörp Oêsj-Moarend (Nederlands: Oost-Maarland) dat deil oetmak van de gemejnte Èèsjde-Mergraote.

Besjrieving van 't kesjtiel

't Kesjtiel waor van oersjprong 'n umgrachte woentoere en waor de zëtel van 'n heërlikheid onger 't hertogdom Daolh'm. Dizze woentoere vörmpt de kèijn van 't tiegewoerdige hierehoes en besjtóng oet 'ne kalder mit daoboëve drei verdepinge oebie de ganse huugte minimaal twelf maeter mot zien geweis. 't Awtsjte moerwerk dat al dei tied nog in ein van de zijgèvele aonwezig is, is opgebowd oet brèèksjtejn en kumt deenke ze oet de 12e of 13e iew. De woentoere weerd ien 1548 oet mergelsjteen opgetrokke en ingemoeëte ien 'n verbowwing oebie 'ne baksjtejne aonbow oet koelezandjsjtejn van gelieke groete es de woentoere. De iengank woert hiebie verplaotst nao 'ne nuj gebowde achkantige traptoere. Dizze toere is ien 't hujige gebow nog sjteeds beeldbepaolend. 't Bowjaor 1548 is te zien ien 'n gebeeldhowde fries.

Ien 1674 woert opnuj 'n verbowwing gedoeën doer de femilie Van Hoensbroeck en ien 1848 woert 't nog 'ns verbowd, oebie 't weerd v'rzien van 'n Zjwitsers zaodeldaok mit daokeuversjteike.

Ien de 1950-er jaore woert 't kesjtiel zoedanig iengriepend geweijzigd dat van de oersjpronkelikke sjtruktuur weinig mie uuverbleef en 't kesjtiel 'n landhoesechtig uterlik kreeg.

Historie en bewoenners

De gesjiedenis van kesjtiel Oêsj is nòw verbongde mit 't umligkende gebeed dat ien de vreuge middelieuwe Augskirche woort geneump. 't Waor toen ien lien van 't graofsjap Daolh'm en veel ongder de sjieëpebank van 's-Graovevoere. Ien 1357 gaof Daolh'm Oêsj ien lien aon de hertog van Braob'nt en haw 't hierlike rechte ongder 't geslach Oys. Ien de 15de en 16de iew regeerde d'r de femilie Van Holsit. Ien 1373 ginge de rechte uuver nao de hiere van Groêselt die dit tot 1639 zowwe behawwe. Ien dat jaor keem 't kesjtiel via 'n femilie Van Berghe-Trips ien bezit van de femilie Van Hoensbroeck en woert Oêsj 'n heërlikheid.

Ien 1761 keem 't kesjtiel ien bezit van de graove Van Geloes, hiere van Eijsde. Dis femilie bleef eigenaer van 't kesjtiel, mit óngerbraeking ien de Franse Tied, tot 1936 toen de mannelike lejn oetsjtorf en 'n dochter trouwde mit graof Marcel de Liedekerke de Pailhe.

Ien 1958 woert de beeldend kunstenaer Teun Roosenberg de nujje eigenaer nao iesj bewoener te zien geweis. Ien 1971 verkoch de graof die oersjpronkelik bie 't Kesjtiel behuurende boerderij (iersj koetsjhoes) aon 'n ander partij.

Huj den daog

Huj den doag zien, zoewaol ut kesjtiel es aoch de boerderij en de umligkende wejje, eigendom van Michel Maes. Maes heit 't vuurneime um de vreugere kesjtieltuin ien iere te hersjtelle.

Kesjtiele ien Èèsjde-Mergraote

Neive kesjtiel Oêsj zien d'r nog veer kesjtiele ien de gemejnte Èèsjde-Mergraote um ze mit naom te numme:

Brón

Heemschutserie no. 73
Wikipedia NL