Graafsjap Dalhem
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Graafsjap Dalhem waor 'n klèe zelfsjtendig gebied tösje Luuk en Mestreech. Aanvankelèk bezote de Hieëre va Voere dit gebied, mae nao d'r boew van 'n burcht in Dalhem op 'n sjteil rots tösje de Berwien en de Bolbaeëk in 1080 waoërd Dalhem 'n Graafsjap en d'r naam van het Land.
In 1239 versjloog d'r hertog va Brabant d'r graaf va Dalhem, Dirk va Hochstaden, en in 1244 leet dae Dalhem väörgood över an d'r hertog, dae dus vanaaf dae tied ooch graaf van Dalhem waor. 'ne Drossaard veurde in naam van d'r hertog t bewèend. Oonder Brabantse controle vörmde Dalhem later mèt 't Hertogdom Limburg, 't Land va Valkenburg en 't Land va 's-Hertogenrade 'n gezamenlèke delegatie in d'r Sjtaote-Generaal van de Nederlande en waoërt oonderdeel van de Lande va Overmaas die in 'n personeel unie verenigd waor mèt 't Hertogdom Brabant.
De volgende gemèngdes of sjaeëpebaanke, zoewaal Dietse wie Welsje, behuurde op een of aander momaent, op de èng of aander meneer töt 't graafschap:
- noe in Limburg
- noe in Belsj-Limburg
- in de gemèngde Voere : Moelinge, Voere en S'n Maeëte (bies 1251 ook S'n Pieëter)
- noe in de provincie Luuk
- de gemèngde Aubel (met d'r invloedrieke Abdij van Val-Dieu)
- in de gemèngde Blegny : Mortier, Housse en Trembleur
- in de gemèngde Dalhem : Dalhem, Bjen (Berneau), Baolbik (Bombaye), Feneur, Neufchâteau, Saint-André en Waeërsj (Warsage)
- in de gemèngde Herve : Julémont (deels)
- de gemèngde Olne
- in de gemèngde Visé : Cheratte en Richelle
Sjtaatse en Sjpaanse Partage[bewirk | brón bewèrke]
Nao d'r Tachtigjaorige Krèèg koom 'n dèèl van Dalhem oonder besjtuur van de Verenigde Provinciën es de Sjtaatse Partage of Sjtaats-Dalhem, mèt name Dalhem èèges, Olne, Trembleur, Feneur, Bolbik, Cadier en Oost. Met het Verdrag van Fontainebleau in 1785 waoërte allerlèj gebiede geruild en bleve van de Sjtaatse Partage allèng Cadier en Oost over; zie waoërte samengeveugd mèt 't Land van 's-Hertogenrade, en bleve nog effe besjtoeë es de Geunieerde Leng van Dalhem en 's Hertogenrade.