Zwalgekroed
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Zwalgekroed, broenhèlge of gouw (Chelidonium majus) is 'n algemein-veurkómmendje vaste plantj oete papaverfemielje (Papaveraceae) enne ènsigste van 't geslech Chelidonium. 't Kroed haet klein, gael blome en blajer die get op 'n eikeblaad lieke. 't Zwalgekroed bevatj oranje-gaele milksaap en greutj veural langs hègken en op ruug plaatse. De plantj wuuertj döks ouch wrattelkroed geneump.
De bloom van 't zwalgekroed is heldergael en 2 toet 2,5 cm breid. De plantj haet twieë kelchblajer, veer kroeanblajer en väöl maeldräöj en 'ne stamper. Twieë toet zès blome vörmen e los sjerm, det bleutj van april toet inne herfs. 't Blaad van 't kroed is ónaeve gevaerdj of deep ingesni-jjen en graof gekarteldj. In 't ieëste val guuef 't vief of zeve deilblaedjes. d'n Óngerkantj van 't blaad is blawgreun. De vröch is 2 toet 5 cm lank en kan waere geäöpendj anen óngerkantj mit twieë kleppe. De zäöj waere versleip door aomezeike, doordet t'r 'n elaiosoom op zitj.
Ieëre woort 't zwalgekroed toegepas bie galklachte, dore gael kluuer van 't milksaap enne vorm vanne blajer. Ouch woort 't es e genaeskroed gebroek bie ónger anger ouggekrenkdjes. Ouch woort 't saap gebroek taenge wratte.
Anger name
[bewirk | brón bewèrke]Op anger dialekte neump me dees plantj ouch waal milkbloom, sjèlkroed, sjölkroed, s(j)tinkkroed en wrat(te(l(e)))kroed.