Weej
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Weej (ouch gespèldj es wi-j) of, ónger jóngere, wilg (Letien: Salix) is e geslach van twieëhoezige buim en struken oete wejefemielje (Salicaceae). Weje zeen blaadverlerendje buim mit versprèdje blaadstandj. De knoep haet eine knoepsjöb. De bloom vanne weej haet de vorm van e ketske en greutj oete ziejknuup van 'nen einjäörigen tak. De wejeketskes zitten of staon, dit in taengestèlling toete hangendje ketskes bie populere.
De ploezige zäöj waere dore windj versprèdj meh zeen slechs kórten tied kiemkreftig. De meiste saorte zeen te vermeinigvöljige middels stekke.
Weje zeen pioneersaorte mit 'n groeate beheufdje aan leech. Weje kómmen in Nederlandj en Vlaondere väöl veur langs släöt en peul. Weje hajen euver 't algemein denouch van 'ne vóchtige baom en greujen hieël snel.
Ecologie
[bewirk | brón bewèrke]Weje zeen pioneersplantje die langs revere mit naam óntkiemen in oeabóssen oppe grens van landj en water. Doordet de reut de gróndj loeftig maken en dore humusvörming van blaad- en takaafval wuuertj de gróndj gesjik veur saorte die völge, wie es en eik.
De watermirkgekrenkdje en torsiekrachte vanne windj zörge d'rveur det 'ne weej meistes neet ajer wuuertj es fieërtig toet fieftig jaor.
Weje zeen veur insekten 'ne wichtige leveranceer van stuufmael. Mit naam diverse solitair bieje zeen aafhenkelik van bleujendje weje.
De naam kopwiej kump van 't gereigeld sjnoeie van de tek van de wiej. Dan vörmp ziech bovenaan 'ne kale kop mèt sjtumpele, die weer oetgreuje tot lang tek. Dees tek, die buigzaam zin, woorte /were toegepas in 't riejwerk in 't vakwerkhoes. De wieje neumde me 'wietsje' ('de vietsje en wietsje vörmde 't vlechwerk'). Ouch tunehègke woorte devan gevlochte.