Boondsrippubliek Duitsland (1949-1990)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De Boondsrippubliek Duitsland (Duits Bundesrepublik Deutschland), informeel BRD of Wes-Duitsland geneump, waor 'ne staot in Wes- daan wel Midde-Europa dee voortkaom oet de Amerikaanse, Britse en Franse bezèttingszones die in 1945 nao de Duitse capitulatie in d'n Twiede Wereldoorlog in 't verslage Duitsland waore ingestèld. Dees drei zones waore, neve 'n veerde, de Sovjet-bezèttingszone, gemeind um 't land door 'nen tied vaan denazificatie heer te bringe. Al gaw kaome evels de groete ideologische versjèlle tösse de democratische westerse machte en de Sovjet-Unie vaan Stalin aon 't leech. In 1948 kaom 't tot e conflik wie in de westerse zones de Duitse mark woort ingestèld en de Sovjetrusse es reactie Wes-Berlien gónge blokkere. De drei westerse bezètters beslote ziech te spje mèt 'n nui, democratische groondwèt die daan mer zoonder instumming vaan de Sovjet-Unie mós weure opgeriech. Op 23 mei 1949 waor 't zoewied. Es reactie hei-op stiechde me in de Sovjetzone dao-op de DDR, op communistische groondslaag. Heimèt waor de deiling vaan Duitsland veur veerteg jaor e feit.
't Nui land oontwikkelde ziech in de jaore '50 en '60 verrassend snel tot 'n veurbeeldege democratie en economische groetmach (Wirtschaftswunder). Mèt Fraankriek woort 'ne vrundsjappeleke band opgebouwd, dee leide tot de opriechting vaan de Europese Gemeinsjap veur Kole en Staol, later via EEG en EG gewore tot de EU. In de jaore '70 kaom 't in Duitsland, mier nog es in de res vaan Wes-Europa, tot 'n oetbarsting vaan extreemlinks gedachtegood, soms in gewelddaodege vörm (RAF). Wie in de jaore '80 de communistische wereld sterk achterop raakde, destabiliseerde 't bewind in Oos-Duitsland en kaom de discussie euver hereineging op gaank. Op 3 oktober 1990 waor 't zoewied. 't Hereineg Duitsland hèt officieel ouch Boondsrippubliek Duitsland; formeel is 't dezelfde staot es dee hei besjreve weurt (de hereineging waor officieel 'n touwtrejjing, Beitritt vaan de DDR tot de BRD). In alledaogs spraokgebruuk sprik me vaan Wes-Duitsland veur de historie tot 1990, en gewoen vaan Duitsland veur jaore daonao.
't Saarland stoont nog tot 1957 oonder Franse bezètting, tot de bewoeners ziech per rifferendum oetspraoke veur aonsleting bij de Boondsrippubliek. Officieel waor Wes-Berlien, door de speciaole status vaan gans Berlien, gei deil vaan de BRD; praktisch gezeen evels wel.