Vesder
- Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Eupener, es te dit dialek sjpriks.
De Vesder ies 'n rivier in Belsj, die feitelik de grens tösje de Ardenne en 't Land van Herve vörmp. In 't Duutsjtalig gebeed hèt de rivier die Weser, in 't Franstalig gebeed la Vesdre.
De rivier ies ongevaer 60 kilomaeter lank, beginnend in 't natuurgebeed de Hoage Vene, vlak bie 't Duutsje plaetske Roetgen, meh nog waal in Belsj. In dit natuurgebeed vingk me ouch de brónne van riviere es de Inde en de Roer. In de loup van ièwe zint d'r langs de rivier sjtae en ander plaetskes óntsjtange; van oas nao wes 't ièrsjt Eupe, woa 't sjtuwmeer liek (de Wesertalsprerre). Wiejer volge Limburg, Verviers, Pepinster en Chaudfontaine. Ten zuje van Luuk sjtruimp de rivier oeteindelik in de Ourthe, neet wied van woa dees in de Maas oetmóndt.
Door 't kwalitatief good water, weurt 't in Eupe jaorelank es 'n brón van drinkwater gebruuk. Achter de sjtuwdam (63 maeter hoag) weure dageliks doezende lietersj drinkwater oet de Vesder (en de Getz) geproduceerd.
In Verviers koes ouch textielindustrie ontsjtoon door 't water oet de rivier, wat die sjtad haet gemaak tot wat 't allewiel ies.
De Vesder haet väöl ziebeekskes en -rivierkes, de belangriekste zint de Getz, de Helle (Hill), de Gileppe en de Hoëgne.