Thai (taol)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Thai of Thais (historisch Siamees, eige naom ภาษาไทย Phasa Thai) is 'n Tai-Kadaitaol die es officieel taol vaan 't keuninkriek Thailand deens deit. Ze heet tösse de 20 en 36 mieljoen moojertaolsprekers en weurt door nog tientalle mieljoene es twiede taol gesproke en verstande. Häör ingste verwantsjappe ligke bij diverse taole in de regio, boe-oonder 't Laotiaans; get wijer verwant is 't Thai mèt diverse minderheidstaole oet Zuid-China. Allewel tot ze neet verwant is mèt 't Chinees, Vietnamees of Khmer, deilt ze daomèt wel belaankrieke kinmerke (toene, isolerende grammatica); ze maak deil oet vaan d'n Oos-Aziatische taolboond. Ouch heet de taol väöl wäörd oet de Indiase taole opgenome. 't Thais sjrif huurt bij de Brahmaanse sjrifte.
Verspreiing
[bewirk | brón bewèrke]Eigelek Thai weurt in e groet gebeed in 't midde vaan 't land gesproke ('t middeblauw gebeed op 't keertsje). Ouch in de res vaan 't land weure ing aon 't Thai verwante taole gemojld, die me dialekte zouw kinne neume. Belaankriekste oetzundering is 't zuie vaan 't land, boe 't compleet onverwant Maleis inheims is. Euveral in 't land weurt de Thaise taol wel gelierd en verstande, en euveral gief 't wel lui die 't es ierste taol höbbe. In 't deep zuie is de positie vaan de taol 't zwaakste.
Verwantsjappe
[bewirk | brón bewèrke]'t Thai maak oonderdeil oet vaan de Tai-Kadaitaole, ouch wel bekind es Kra-Daitaole, 'n rillatief klein femilie die zienen oersprunk woersjijnelek in Zuid-China heet en in verband weurt gebrach mèt de taol vaan de aw Baiyue. Daobinne vörme de Taitaole (zoonder h) numeriek wiedoet de groetste femilie. 't Thai huurt bij de Zuidwesteleke Taitaole, die in 't uterste zuie vaan China beginne, doorloupe tot - inderdaod - in Thailand en ouch 't Laotiaans umvat. 't Eigelek Thai maak deil oet vaan 'n gróp vaan tien taole, de Chiang Saentaole. Die zien al zoe ing verwant tot me ze es dialekte vaanein kin zien. Die breurkes en zösterkes vaan 't Thai weure veural in Thailand zelf gesproke, meh ouch in 't noorde vaan Vietnam zoewie in deile vaan Laos en China. Sommege vaan die taole weure nog wel opgesjreve; 't Noordelek Thai waor vreuger 'n volweerdege sjrieftaol.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]De historie vaan 't Thai begint roond 1000 nao Christus, es de Tai vaanoet de Perelreviermoond (de regio vaan 't huieg Kanton en Hong Kong) Zuidoos-Azië binnedringe. Veur de Tai woende in dit gebeed de Dvaravati, 'n Austro-Aziatisch sprekend volk verwant aon de Khmer (in Cambodja). De ierste sprekers vaan 't T(h)ai in Thailand weure geassocieerd mèt 't Sukkothairiek en 't Ayutthayariek in de late middeliewe.
De vieftiende-iewse Chinese reisgids Yingya Shenglan merk op tot de taol vaan dat riek rappeleert aon 't Kantonees. Dees taole zien neet verwant, dus dat is e teike tot d'n Oos-Aziaotischen taolboond al gooddeils euverind stoont. Me reconstrueert veur 't Aajdthai drei toene in ope lèttergrepe; in geslote lèttergrepe gaof 't gei versjèl. 't Gaof wel väöl mie versjèllende consonante, die later väölal mètein zien samegevalle. Veurheer versjèllende klaanke lete in dat perces wel hun spore nao in 't toensysteem.
Es ierste, nog in d'n Aajdthaisen tied, verdwene de foneme /x/ en /ɣ/, die samevele mèt respectievelek /kʰ/ en /g/. E preglottaol foneem /ʔj/ kin ouch nog bestande höbbe ietot 't vreug in de literairen tied opgóng in /hj/ of /j̊/. Tösse zoeget 1300 en 1600 vele daan de stumhöbbende plosieve /b/, /d/, /ɡ/ en /dʑ/ same mèt de geaspireerde plosieve /pʰ/, /tʰ/, /kʰ/ en /tɕʰ/. Ouch de stumhöbbende fricatieve woorte stumloes. 't Subtiel versjèl tösse stumhöbbende en stumloes sonorante (approximante en glijklaanke), wat al in 't Oer-Tai had bestande, verdween noe ouch. Al dees veranderinge zien te tracere aon de hand vaan 't Thais sjrif: dèks heet 't alfabet noe veur eine klaank twie teikes; die mote in vreugeren tied veur twie versjèllende klaank höbbe gestande.
De toene woorte door dit perces geplits. Eder vaan de drei aw toene kraog noe 'nen hoege en liege variant. Syllabes die veurheer mèt 'ne stumhöbbende consonant begóste, kraoge de lieg variante; syllabes mèt 'nen oersprunkeleke geaspireerde consonant pakde de hoeger variante. Nao gewoen stumloes consonante (dus zoonder aspiratie) kaom bij d'n toen de liege variant; bij de twie aander toene evels d'n hoegere.
't Vocaolsysteem liekent nog väöl op 't Aajdthai en zelfs Oer-Thai. Wel kint 't modern Thai e lengdeversjèl wat veur de aw taolfases neet te reconstruere vèlt. Dat versjèl is neet bij alle nege vocaole fonemisch; allein /a/ en /aː/ zien dujelek gesjeie. Me dink daorum tot /aː/ trökgeit op Oerthais /a/, en /a/ op /ɤ/. Modern Thaise wäörd die /ɤ/ of /ɤː/ höbbe koume dinkelek oet aander taole.
Sjrif
[bewirk | brón bewèrke]'t Thai weurt gesjreven in 't Thais sjrif, wat vaan Indischen oersprunk is en zoedoende verwant mèt modern Indiase sjrifte wie 't Devanagari. Oersprunkelek wèrkden 't zjus op dezelfde meneer wie 'n abugida: de hoofteikes stoonte veur consonante, boe vocaolteikes bove woorte gezat wienie vaan touwpassing. Bij oontstentenis laos me, wie in de Indiase sjrifte, 'n a (of 'n o). Allewijl evels höbbe soms twie lètters dezelfde consonantweerde, meh weure ze mèt 'nen aanderen toen geassocieerd. Dat heet alles te make mèt de oontwikkeling vaan de Thaise taol, boe 'n vermindering vaan 't aontal klaankkwaliteite de oontwikkeling vaan toene tot gevolg had (zuug bove). Nog e paar vaan die evoluties, in combinatie mèt poginge veur dao weer get lijn in te bringe, höbbe 't Thais sjrif lesteger gemaak es zien Indiase zösters. Wel sjeelt 't tot de lètters neet weure doorverboonde, zoetot ze veur computersysteme vrij gemekelek zien weer te geve.
Klaanklier
[bewirk | brón bewèrke]Vocaole
[bewirk | brón bewèrke].svg)
Veur 't Thai liet ziech e systeem mèt nege vocaole opstèlle. Vocaole kinne geslote, midde op ope zien, en veur of achter. Achterklinkers höbbe 'ne gerunde ne 'nen oongerunde variant. Alle nege vocaole kinne kort en laank zien, meh veur neet allemaol is 't eve gemekelek um minimaol paore te vinde die allein mer door hun vocaollengde versjèlle. 't Gemekelekste is dat bij /a/ en /aː/; op de rei weurt heibove ingegaange. Vocaole in ope syllabe zien ummer laank; in geslote syllabe euverwegend kort.
Zoedoende kump me op 't volgend systeem:
| Veur | Achter | ||
|---|---|---|---|
| oongerund | gerund | ||
| touw | i, iː | ɯ, ɯː | u, uː |
| midde | e, eː | ɤ, ɤː | o, oː |
| ope | ɛ, ɛː | a, aː | ɔ, ɔː |
't Thai kint ouch e groet aontal diftonge. Ze zien allemaol vals, d.w.z. te analysere es vocaol + glijklank: /V(ː)w/ of /V(ː)j/. /i(ː)j/ weurt gerealiseerd es [i(ː)ə], /u(ː)w/ es [u(ː)ə], /ɯ(ː)w/ es [ɯːə]. In totaol gief dat e totaol vaan 19 diftonge, èlf lang en ach korte.
- Laank
/aːj/, /aːw/, /iːə/, /uːə/, /uːj/, /eːw/, /ɛːw/, /ɯːə/, /ɤːj/, /ɔːj/, /oːj/
- Kort
/aj/, /aw/, /iə/, /iw/, /uə/, /uj/, /ew/, /ɯə/
Tot slot gief 't nog drei triftonge: /iəw/, /uəj/ en /ɯəj/.
Consonante
[bewirk | brón bewèrke]Wie in 't Chinees en aander taole vaan de regio moot me hei e versjèl make tösse begin- en indklaanke. Aon 't begin heet 't Thai, ouch nao de veraanderinge wie die bove besjreve zien, e vrij groet aontal consonante, meh de mieste kinne allein aon 't begin vaan e woord veurkoume. Door secundair klaankveraanderinge zien de /b/ en de /d/, die iejer waore verdwene (zuug bove), weer besjikbaar es consonante.
Alles biejein kump me veur beginklaanke op 't volgende systeem:
| labiaol | alveolair | palataol | velair | glottaol | |
|---|---|---|---|---|---|
| nasaol | m | n | ŋ | ||
| plosief | b · p · pʰ | d · t · tʰ | tɕ · tɕʰ~ɕ | k · kʰ~x | ʔ |
| fricatief | f | s | h | ||
| approximant | w | l | j | ||
| trilklaank | r |
De indklaanke zien beperk tot:
| labiaol | alveolair | palataol | velair | glottaol | |
|---|---|---|---|---|---|
| nasaol | m | n | ŋ | ||
| plosief | p̚ | t̚ | k̚ | ʔ | |
| approximant | w | j |
Merk ouch op tot de plosieve boe 'n syllaab mèt kin indege zoonder huurbare plof weure oetgesproke. Ze höbbe mer e klei bitteke invlood op de klinker deveur; aanders zien ze neet te hure.
Toene
[bewirk | brón bewèrke]
De opgesplitsde drei toene vaan 't Aajdthai höbbe ziech oetindelek gekristalliseerd tot vijf. In ope syllabe kinne toene hoeg, midde, lieg, vallend en stijgend zien. De perceis ligking en contour vaan de toene ligk neet vas: de zoegezagte hoegen toen is nog ech hoeg bij de awwer generatie ([44] of [45]), meh weurt door de joonger ginneratie iejer es midde-klummend [334] oetgesproke. Veur de klummende toen is ouch [323] opgegeve, wat dus feitelek gaaroet neet klummend is.
In geslote syllabe kinne drei toene veurkoume: hoeg, midde en lieg.
Grammair
[bewirk | brón bewèrke]Wie gezag is 't Thai 'n isolerende taol, 'n eigensjap die 't mèt de taole oet de wij umgeving deilt. Dit hèlt in tot wäörd neet weure verboge of verveug, en tot de taol ouch neet of mer spaorzaam gebruuk maak vaan achterveugsele. Thaise grammair is dus praktisch gezeen 'tzelfde wie Thaise syntaxis (zinsbouw). Wel kinne dinger wie tied, aspek, getal etc. weure oetgedrök door partikele en aander wäörd die aon de zien weure touwgeveug.
Syntactisch typ
[bewirk | brón bewèrke]De basaol volgorde is oonderwerp - werkwoord - veurwerp, al kin in väöl constructies 't oonderwerp weure weggelaote. (Wie in 't Chinees en 't Japans hingk dit ouch same mèt taoletikèt). E werkwoord kin (wie in de mieste taole meh neet in 't Limbörgs) wegblieve bij e naomwoordelek gezègkde: ฉัน หิว chan hiu 'iech höb hoonger' (lètterlek 'iech [bin] hoongereg').
Zelfstandege naomwäörd
[bewirk | brón bewèrke]Zelfstandige naomwäörd verbuge ziech neet, meh de meugelekheid tot reduplicatie besteit wel, wie in เด็ก ๆ dek dek 'kinder'. Aander meugelekhede um 't miervoud aon te geve zien 't touwveuge vaan 't woord พวก phuak, 'gróp, houp', of natuurlek vaan e tèlwoord (in welk geval duplicatie of phuak neet mie nujeg is). Tèlwäörd koume nao 't zelfstandeg naomwoord.
Bijveugeleke naomwäörd
[bewirk | brón bewèrke]Bijveugeleke naomwäörd koume nao zelfstandege, wie beveurbeeld in 't Frans: คน อ้วน khon uan '’nen dikke mins'. Me kin de comparatief (vergroetende trap) oetdrökke door 't partikel กว่า kwa achter 'n adjectief te plaotse; de superlatief (euvertrèffende trap) geit mèt ที่สุด thi sut, wat zoeväöl beteikent wie 'vaan allemaol'.
Veurnaomwäörd
[bewirk | brón bewèrke]'t Thai kint, wie wel mie Aziatische taole, 'n enorm aontal persoeneleke veurnaomwäörd. 't Gebruuk daovaan hingk same mèt 't geslach vaan de spreker en/of d'n huurder, zoewie de relatie vaan spreker tot huurder (geslach, leeftied en zeker ouch sociaole status) en de situatie boe me in sprik. Sommege vörm kinne (grammaticaol/semantisch) mer door ei geslach weure gebruuk, bij aandere zouw 't hendeg oonbesjaaf zien es 'n vrouw, 'ne joongere of 'ne lieger geplaotsde ze gebruuk. Dit hingk allemaol same mèt 't al geneump taoletikèt.
Ouch de veurnaomwäörd kin me miervoudeg make mèt phuak.
Werkwäörd
[bewirk | brón bewèrke]Wie gezag kinne werkwäörd neet weure verveug. Ze kinne evels wel, ouch weer mèt partikele, vaan tied of aspek weure veurzeen. De analyse vaan dees partikele is 'n ope vraog; me kin ze soms zien wie hölpwerkwäörd, daan weer es bijwäörd. Veurbeelde vaan die partikele zien กำลัง kamlang (gief aon tot 'n handeling doorlöp), ได้ dai veur de verleien tied, แล้ว laeo veur de voltoejd tegewoordegen tied (เขา ได้ กิน khao dai kin beteikent daorum zoeväöl wie 'heer/zij aot'; เขา กิน แล้ว khao kin laeo beteikent iejer 'heer/zij heet gegete') en จะ cha veur de touwkoumenden tied.
Wienie oet de contex d'n tied al dujelek is, zien zoe'n partikele ech neet nujeg. Zeker in de spreektaol weure ze dèks weggelaote, en ouch in formeel taolgebruuk vint me ze neet es in dezelfde zin 'n aander woord (wie เมื่อวาน mueawan 'gister') aongief in wat veur tied me 't gezègkde moot plaotse.
Aander partikele, die um hun cruciaol beteikenis wel verpliech zien, zien ถูก thuk veur de lijende vörm en ไม่ mai 'neet'.
Vocabulair
[bewirk | brón bewèrke]De Thaise taol is zeker neet in isolatie oontstande, en heet door de iewe heer e groet aontal lienwäörd opgenome. Wie de mieste taole in Zuidoos-Azië zit 't vol mèt lienwäörd oet 't Sanskriet en 't Pali; dat lèste kump veural door d'n invlood vaan 't boeddhisme. Thaise erfwäörd en Indische lienwäörd koume dèks nevenein veur, wie inheims ไฟ faj en Indisch อัคนี akkhani 'vuur', of inheims น้ำ naam en Indisch ชล chon 'water'. (Vergeliek wie in 't Ingels Germaonse en Romaonse wäörd veur zoeget 'tzelfde nevenein bestoon.)
Ouch de Chinese cultuur heet 'ne groeten invlood gehad en väöl wäörd naogelaote, dèks op 't gebeed vaan landbouw. E groet deil is al oet 't Middelchinees oontliend, aandere koume oet versjèllende Zuid-Chinese dialekte.
't Naobervolk de Khmer, wat de regio bewoende ietot de Thai invele en boe die lèste ouch väöl vaan hun besjaving vaan höbbe. Veural 't keuninklek rezjister (zuug oonder) heet väöl Khmerwäörd euvergenome. Wijer zien wäörd wie กะเทย kathoey (interseks persoen oet de traditioneel cultuur) en กรุง krung 'hoofstad', meh ouch gans gewoen wäörd wie จมูก chamuuk 'naos' devaan aofkumsteg.
Later kaome Arabische zievaarders nao Zuidoos-Azië, die dao d'n islam perbeerde in te veure. Dat lökde in Thailand neet zoe good, meh e paar Arabische wäörd höbbe de Thai ech wel euvergenome, wie ระยำ rayam 'slech' (oet رجم raǧm) en อัลกุรอาน ankura'aan of โกหร่าน koraan (oet الْقُرْآن al-qurʿān, al of neet mèt lidwoord).
Es lèste kaome de Europese taole 't gebeed in. Dat begós mèt 't Portugees, wie de Portugeze in de zèstiende iew de köste vaan Azië verkinde. Geliende wäörd besjrieve veural dinger die de Portugeze oet Europa of aander deile vaan de wereld mètbrachte en in Zuidoos-Azië neet bekind waore, wie สบู่ sabuu 'zeip' (oet sabão), กระดาษ kradaat 'pepier' (oet carta) en พริก phrik 'chilipoejer' (oet paprica). In de koloniaolen tied waor Thailand 'ne bufferstaot tösse Britse en Franse kolonies. 't Woort neet bezat, meh 'ne zekeren invlood vaan 't Frans en Ingels gaof 't wel. Nao d'n Twiede Wereldoorlog woort deen Ingelsen invlood, wie euveral op de wereld, allein nog mer groeter. Thaise wäörd vaan Fransen oersprunk zien oonder mie ปัง pang 'broed' (vaan pain), กาแฟ kaafae 'koffie' (vaan café; in de beteikenis 'kaffee' later nog geliend es คาเฟ่ khaafae) en โชเฟอร์ chhoofoe 'chauffeur'.
E laank woord oet beveurbeeld 'n Europese taol weurt soms verkort tot ein syllaab. Dit gebäört al neet zoe rigoureus wie in 't Chinees of Vietnamees, meh 't kump veur bij beveurbeeld คอมพิวเตอร์ khompiwtooe 'computer', wat in de spreektaolvörm คอม khom feitelek väöl beter in de Thaise fonologie pas.
Variatie
[bewirk | brón bewèrke]Horizontaol (dialekte)
[bewirk | brón bewèrke]De Taitaole versjèlle rillatief wieneg vaanein, zoetot me zoewel Noordelek es Zuielek Thai, es me drop steit, bès es dialekte vaan 't Siamees kin zien. De perceize plaots vaan 't Noord-Thai is punt vaan discussie: sommege zètten 't korter bij 't Laotiaons, aandere meine tot 't toch wel inger mèt 't Standaardthai verboonde is. Zeker is tot de 't lèsten iew nao de standaardtaol is touwgegreujd. Zuielek Thai is oondobbelzinneger Thais vaan aard; 't weurt daan ouch aon de rand vaan 't Tai-Kadaigebeed gesproke en heet 't Standaardthai es insegste verwante naober.
Wat veur dialekte 't Thai heet is al te väöl punt vaan discussie um hei op in te goon. V'r geve veur 't gemak de dialekte weer wie Ethnologue ze erkint.
- In Thailand
- Tai Dam
- Noordelek Thai
- Lue
- Phuan
- Thai Song
- Siamees
- Zuielek Thai
- Allein daoboete
't Noordelek Thai versjèlt op 'n aontal punte vaan de standaardtaol. Um te beginne kint de taol e foneem /ɲ/, wat in de standaardtaol in /j/ is opgegaange. Ouch kint 't Noordelek Thai nog zès toene, boe dat 'rs in de standaardtaol vijf zien gewore: 't gief 'nen hoeg-vallenden toen ([53]) en 'ne valtoen euver de ganse huugte (get wie [51]). Ouch in gevalle boe de twie taole dezelfde toene kinne gebruke ze in de praktijk wel ins aander toene. Opvallend is ouch tot de aw stumhöbbende plosieve zien opgegaange in de gewoen stumloes plosieve, neet in de geaspireerde wie dat in de standaardtaol gebäörde. Mèt clusters heet 't Noordelek Thai aonzienelek mie meujte es de standaardtaol: e woord wie กราบ kraap 'ziech knele (veur 'ne mierdere)' versjijnt es ขาบ khaap. Zoewiezoe kint de taol de /r/, wie de /t͡ɕʰ/, allein in lienwäörd (oonder mie oet de standaardtaol).
't Zuielek Thai heet in 't gemein dezelfde vief toene wie de standaardtaol, meh hei en dao op 't platteland huurt me nog zès of zelfs zeve toene. E foneem /ɲ/ kump ouch hei nog gewoen veur, en in tegestèlling tot 't noorde heet 't zuie gein meujte mèt de /r/, los of in clusters. Fundamenteel gezeen zien de versjèlle mèt de standaardtaol neet zoe groet, meh opvallend is wel de neiging veur wäörd langer es ein syllaab aof te kappe. Dit maak 't Zuielek Thai lesteg te verstoon veur boetestaonders.
Verticaol (rezjisters)
[bewirk | brón bewèrke]Mie es taole oet 't weste maak 't Thai gebruuk vaan rezjisters. 't Gief 'n informeel rezjister, boe gelieke in spreke, e formeel rezjister wat me tege hoeger geplaotsde gebruuk - en soms ouch tege liegere, um de aofstand te bewoere - e sjrieftaoleg rezjister en speciaol rezjisters veur d'n umgaank mèt 't keuningshoes (ouch gebruuk wienie me in de daarde persoen euver ze praot) en de relizjie. Dao-oonder gief 't nog platte wäörd.
De rezjisters versjèlle veural op 't punt vaan woordkeus. In de formeel rezjisters, zeker die vaan 't geluif, vint me väöl mie Indische wäörd es in 't informeelt, dewijl 't keuninklek rezjister väöl wäörd oet 't Khmer heet euvergenome. E woord wie 'ete' kin naovenant de volgende vertaolinge kriege:
| Woord | Rezjister | Opmerkinge |
|---|---|---|
| กิน kin | alledaogs | |
| แดก dèèk | plat | |
| ยัด jat | plat | beteikent zoeväöl wie 'vrete', ouch in de zin vaan 'te väöl ete' |
| รับประทาน rapprathaan | beleef | klink ouch verkort tot ทาน thaan nog beleef |
| บริโภค bòòriphook | literair | |
| ฉัน ch'an | relizjieus | |
| เสวย sawooey | keuninklek |
Literatuur
[bewirk | brón bewèrke]Oersprunkelek waor de Thaise literatuur gesproke; ze bestoont oet diechvörm wie de khlong (โคลง), die me ouch bij verwante volker nog vint. Nao de vesteging vaan 't Sukhotairiek en denao 't Attuhayariek raakde de literatuur, wie de ganse cultuur, evels hendeg oonder Indischen invlood. Gek genóg is d'n invlood vaan de Chinese literatuur neet zoe groet.
Ein vaan de ajdste werke is de Trai prum phra Ruang (ไตรภูมิพระร่วง, 'De drei werelde nao keuning Ruang'), e cosmologisch werk wat d'n invlood vaan 't boeddhisme verraojt. Dit lèste kin me vaan de mieste veurmodern Thaise literatuur zègke. In d'n Attuhayatied oontstoont oonder mie de lilit (ลิลิต), 'nen diechvörm boe-in gespäöld weurt mèt diverse metra doorein. De Lilit Yuan Phai is 'n epos in d'n trant vaan 't Roelandsleed. Ouch populair woort de Lilit Phra Lo. Tegeneuver dees lang, epische werke, die veural de glorie vaan de keuninge mote dene, steit de lyrische vörm vaan de nirat (นิราศ), boe-in 'ne reizeger, tösse alle besjrievinge vaan 't landsjap door, de heimwee nao zie meidske besjrijf. Wel episch, meh gans get aanders es de lilit, is Khun Chang Khun Phaen. Dit nationaol epos vaan Thailand woort iewelaank oraol euvergedrage en pas in 1917 op sjrif oetgegeve. Oet d'n achtienden iew stamp 't relizjieus werk Phra Malai, wat trökgeit op aw werke in 't Pali en door 'ne prins woort gediech.
In de Rattakosintied, 'n Thais tiedperk wat in 1782 begós en tot op dezen daag doorlöp, kaom 'n klein renaissance vaan de literatuur op gaank. Väöl Thaise keuninge, wie beveurbeeld Rama II, waore zelf sjrievers. Bekinder woort Sunthorn Phu, dee al-evel groete probleme mèt 't bewind had meh in de gevaangenis rösteg doorsjreef aon zien gediechte. Geleef is zien episch gediech Phra Aphai Mani wat me kin umsjrieve es 'ne berijmde fantasyroman mèt oonder mie reuze en ziemeerminne.
De koms vaan de westerse literatuur brach groete veraanderinge op gaank. Umtot Thailand neet gekoloniseerd woort, góng dit allemaol nog geleielek aon. Keuninge Rama V en Rama VI sjreve non-fictiebeuk boe-in ze inziechte vaan de westerse wetensjap mèt de traditioneel cultuur perbeerde te vereinege. Later versjene beuk gans in de westerse trant. De mieste oteurs beperkde ziech tot triviaol literatuur, meh aandere sjreve ouch serieus romans of poëzie. Bekind woort Kukrit Pramoj - neve oteur ouch premier vaan Thailand en ouch weer vaan keuninklek blood - Kulap Saipradit en Chart Korbjitti. Pira Sudham sjreef väöl beuk euver de Thaise literatuur - umtot 'r dat in 't Ingels deit, maakden 'r die ouch boete de landsgrenze bekind.
Bronne
[bewirk | brón bewèrke]Dit artikel is gebaseerd op 't corresponderend Ingelstaoleg artikel, in dees en get iejer versies; wijer op get aonligkende artikele.
Extern links
[bewirk | brón bewèrke] |
't Geuf 'n Thaise editie van Wikipedia, de vriej encyclopedie. |