Boeddhisme
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Boeddhisme is 'n religie en filosofie die in väöl len in Zuidoos-Azië de euverwegende religie is. 'ne "Gaodsdeens" is 't evels neet, umtot 't Boeddhisme geine god kint. 't Boeddhisme is de lier vaan Boeddha, 'nen Indiase wieze dee roond 't jaor 500 veur Christus leefde. Zien lier is in 't Sanskriet gesjreve en hèt Siddhârtha Gautama.
Verspreiing vaan 't boeddhisme
[bewirk | brón bewèrke]'t Boeddhisme breide ziech vaan Noord-India bis gehiel India, boe-oonder 't huidig Pakistan en Bangladesh.
Via 't zuide verspreide 't Theravada ziech nao Sri Lanka, Thailand, Laos, Myanmar, Cambodja en Viëtnam.
Via 't noorde verspreide 't Mahayana ziech nao Nepal, Bhutan, China, Mongolië, Taiwan, Maleisië, Indonesië, Noord-Korea, Zuid-Korea en Japan.
Nog wijer noordelek en westelek verspreide 't zich in Afghanistan, Tadzjikistan, Oezbekistan, Turkmenistan, Kirgizië, Kazachstan en Ruslaand.
Via de zijderoute en 't riek van Alexander de Groete waor 't boeddhisme in de periode vaan 300 v.Chr. bis umtrint 600 n.Chr. ouch in bepèrkde maote bekènd in 't Middelaandse ziegebeed, boe-oonder Egypte (Alexandrië). d'n Invlood vaan de Grieke is ouch trök te vinde in 't boeddhisme: ze maakde de ierste Boeddhabeelde in d'n toenmaolege Griekse staot Bactrië in 't huidig Afghanistan.
In d'n 12e iew is 't boeddhisme verdwene oet India es gevolg vaan de vervolging door de moslims en de invalle vaan de Mogols die India vereuverde. 't Waor veural in 't noorde gebleve, in tegestèlling tot 't hindoeïsme dat vreug bis in 't zuide is doorgedrónge. Ouch in Afghanistan, Pakistan en 't Midde-Oeste verdween 't boeddhisme door de opkóms vaan de islam. Vaanaof 1950 is 't boeddhisme oonderdrök in len wie China, Viëtnam, Noord-Korea, Laos en Cambodje. In dees len gebäörde dat door 't communistische dictatoriaal bewind.
In 't westers boeddhism is de belaankstèlling veur 't boeddhisme sinds d'n 19e iew aon 't greuje. Theravade, Tibetaons boeddhisme en Zen zien hei de bekèndste struiminge gewore.