Pizza
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Breuker. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Pizza is 'n Italiaans gerech wat uëver de ganse welt gegaeëte waert. 't Besjtaet oet 'ne baoëm va broeëddaeg, d'r pizzabaoëm, dae bedèk waert mit versjeie saorte belèk wie kieës, tomate en vlaesj, en gebakke waert in 'ne aoëve.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]D'r oersjprunk van d'r pizza likt in 't Middellandse Zieëgebeed. I väöl leng rónd de Middellandse Zieë waere al doezende jaore rón broer gebakke, die me es telders gebroekde. In de Aeneis ('n epos uëver 't laeëve van d'r Trojaanse held Aemeas) sjtaet besjrieëve dat Aeneas 'n sjtad (later Roeëme) sjtichde op de plaatsj woeë 'r 'van d'r hónger zelfs de laeggegaeëte telders moos opaeëte',
Al in de 17e ieëw woorte vuurlaopesj van d'r pizza gegaeëte i Napels. In de lieëger bevolkingslaoge bakde me broer die op sjmaak gebrach woorte mit knoflaok, oliefaoëlie en zout. Ómdat väöl luuj gènne aoëve houwe woorte de pizza's óngebakke nao d'r plaatsjelike bekker gebrach. Hie-oet óntsjtónge de pizzaioli, pizzabekkers die zelf de pizza makde en aan de luuj verkochte.
In 't jaor 1889 woort d'r Raffaele Esposito, d'r bereumdste pizzabekker va Napels, oetgenuëdig doer d'r kuëning va Italië Umberto I en zien vrouw Margaretha vuur zien sjpecialiteite te make in 't paleis. Sjpeciaal vuur dees gelaegenheid bedach 'r 'ne pizza mit tomatesaus, mozzarella en basilicum: roeëd, wit en greun, de klure van de Italiaanse vaan. Dizze pizza veel bie de kuëningin 't mieës in d'r sjmaak en woort daovuur doer d'r bekker Pizza Margherita geneumd. Vuur bekans alle pizza's va huuj is dizze pizza d'r grónd.
D'r pizza waert huuj d'r daag op de ganse welt gegaeëte. D'r pizza wie 'r i West-Europa en de Vereinigde Sjtate gemakt waert is dèks väöl rieker belèk es de originele Italiaanse pizza's en höbbe aoch dèks 'ne zachtere baoëm. Verkaoppunte va pizza's waere pizzeria's geneumd. Pizza's waere aoch waal verkoch es fastfood.
Bereiding
[bewirk | brón bewèrke]'t Daeg vuur d'r pizzabaoëm waert va mael, water, gis, zout en oliefaoëlie gemak. Dit daeg waert geknaeëd en daonao oetgerold of mit de heng oeterein getrokke. D'r baoëm waert belèk mit tomatesaus en pleksjkes of geraspde kieës en eventueel anger besjtandsdaele en es lètste oliefaoëlie. D'r pizza waert op sjtae gebakke in 'ne aoëve op 400 tot 500°C.
