Sint-Michielszomer
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Sint-Michielszomer, ies de term veur 'n periode van werm daag in de herfs rónd de namesdaag van de heilige aartsingel Michiel of Michael op 29 september. 'ne Andere naam veur zoan werm periode in de herfs ies ouwwieverzomer. Vèlt zoan werm periode in november dan hèt 't allerheiligezomer of zelfs Sint-Maartenszomer. Allerheilige vèlt op 1 november en Sint Maarten haet ziene fièsdaag op 11 november.
Waer
[bewirk | brón bewèrke]In de herfs geuf 't sóms periodes mèt sjoan waer. In dezen tied van 't jaor vörmp ziech dèks 'n hoagedrökveld bove Miedde-Europa. Mèt de wind euver Wes-Europa weurt werm loch vanoet de midi aangeveurd. In september en oktober kènt 't zoa nog temperature geve tösje de 20 en 24 grade. In november, es de krach van de zón minder ies gewore, weurt 't dan 15-20 grade.
Volksgeluif
[bewirk | brón bewèrke]Mèt de term ouwwieverzomer weurt neet bedoeld, dat 't waer good zou zin veur ouw wiever. Tot 't ing van de 18e ièw waor wief e gewoon woord veur vrouw. De verklaoring geit truuk op de Germaanse mythologie of Noorse mythologie. Nao 'ne wermen daag in september kènt 't sjnachs tamelik aafkeule, woadoors se sjmörges dauw kries en woa-in de sjpinnewèbbe glinstere mèt lang dräöd. Vreuger dachte de luuj (volksgeluif), dat diet de de oetgekemde haore waore van de noadlotsgodinne, die daomèt de miensjelike levesdräöd oetbeeldde. Later woort 't toegesjreve aan de jóng veldsjpinne, die allein bie röstig zomerwaer dräöd sjpinne. Sjpinnewebbe veursjpelle ouch dèks 'ne sjoanen daag.
De daag van Sint Michiel, 29 september, weurt in 't volksgeluif es loerdaag gezeen: es 't dan regent veursjpelt dat 'ne zachte winter.