Nejmesjien

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

E modern nejmesjien.

E nejmesjien is e mechanisch apparaat womit me tèkstiel (stóf), laer of zaachte plastic kan vaeme. E nejmesjien kan in gang waere gebrach mitte handj, mitte voot of mit lektrisseteit.

Van aadshaer oet dieëj me nejwerk mitte handj mit naolj en vaam (draod of gare). 't Ieëste nejmesjien woort in 1841 door Barthélemy Thimonnier gemaak, al waas dit ieëre 'n mechanisatie van 't handjwerk es e richtig nejmesjien. 't Apparaat wirkdje mit 'ne kittingsteek (wie e lockmesjien).

De wirking van e nejmesjien.

'n Ajerwèts nejmesjien mit traejmechaniek.

Elias Howe boedje wiejer op Thimonnier en óntwórp in 1846 e nejmesjien mit e naoljmechanisme (losse spool), waat drek aansloog. Ónger angere Isaac Singer wóste dit óntwerp oet te wirke zoeadet 'n groeatsjäölige perduksje kós aanvange, zoeadet 't ouch veur hoesheljelike ènj kós waere gebroek.

In taengestèlling toet 't traditioneel nejwerk mit 'nen inkele vaam wirk e nejmesjien mit twieë vaem: d'n ónger- enne baovevaam die zich door steke te make inein vervlechte. De baovevaam wuuert dore naolj gerege ('t rieje), dewiel d'n óngervaem (owwel de spoolvaam) van ónger dore stóf wuuert geduudj. Es 't mesjien in wirking is waeg de naolj zich mitte baovevaam op en aaf en trögk, wodoor deze vaam zich in 'ne strik ómme spoolvaam ligk. De draod blief door 'n ingewikkeldj procès strak-getróch, wodoor e net stiksel wuuert gemaak.