Neutraal Moresent
- Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Moresenter, es te dit dialek sjpriks.
Neutraal Moresnet waor e ministäötsje dat van 1816 tot 1919 besjtange haet. 't Grensde op 't tegewoordig drielandepunt in Vaols aan Nederland en Pruusje en nao 1830 ouch aan Belsj. 't Lendsje houw de vörm van 'ne vlapunt en 'n oppervlakte van 344 hectare.
Neutraal Moresnet woort gecreëerd umdat Pruusje en Nederland 't bie 't Congres van Wene neet eins koeste were euver van wae 't gebeed waor. 't Góng um 'n zinkmien in Kelmis, Vieille Montagne of Altenberg, die bei leng wolle höbbe. Me maakde daorum e neutraal gebeed devan, dat door allebei de leng besjtuurd woort. Vanaaf 1830 naom Belsj 't besjtuur van Nederland euver.
Aanvankelik houw Neutraal Moresnet 256 inweunersj, meh vanwege de lièger belastinge en hoager loane, lièger importrechte en 't legaal maoge sjtoke van alcohol kaome ummer miè luuj in Moresnet wone. Binne 50 jaor waor 't aantal inweunersj vertiènvoudig. De inweunersj mochte keze of ze in 't leger van Pruusje of Belsj wolle dene, want 't lendsje houw gein eige leger. Dr. Wilhelm Molly wol van Moresnet de ièrsjte sjtaot mèt 't Esperanto es officieel taal make. Diet plan woort èvvel noats oetgeveurd.
De zinkmien raakde oetgeput in 1885. Mèt de Ièrsjte Waereldoorlog kaom 'n ing aan Neutraal Moresnet. In 1914 woort 't bezat door Duutsjland, en bie 't Verdraag van Versailles in 1919 woort Neutraal Moresnet bie Belsj gevoog.
Externe link
[bewirk | brón bewèrke]
Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle