Name

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Name (Frans: Namur, Nederlands: Namen, Waals: Nameur) ies 'n sjtad en gemeinte in Belsj, arrondissement Name. Name ies de hoofsjtad van Wallonië en van de provincie Name. 't Aantal inweunersj ies 111.603 (2021), woavan de meiste in de deilgemeinte Jambes wone. 't Oppervlak bedreug 175.69 km². De sjtad liek aan samevleujing van de Samber en de Maas.

Sjtadsfuncties

In Name zint, vanwege zien functie es provincie- en geweshooofsjtad, 'n aantal besjtuursorgane gevestig. Wiejer liek d'r 'n universiteit, de Facultés universitaires Notre-Dame de la Paix, en zetelt hie de bissjop van 't bisdom Name. Name ies ouch 'n belangriek industrieel en commercieel centrum.

Sjtadsgeziech

De sjtad haet 'n beroemde citadel. De kathedraal Saint-Aubin ies geboewd in classicistische sjtiel. De jezuïetekèrk Saint-Loup dateert oet de 17e ièw.

Historie

In de tied van de Kelte en de Romeine waor Name 'n belangriek handelscentrum.

Name woort veur 't ièrsj sjrieftelik vermeld in de zevende ièw. De sjtad óntwiekkelde ziech in de Mieddelièwe. Door de Merovingersj woort e kersjtièl geboewd op 'n rots bie de samevleujing van de twiè riviere. 't Hertogdom Name óntsjting in de 10e ièw. In 1421 woort 't hertogdom eigedom van Filips de Goje, de hertog van Bourgondië. Vervolges kaom Name bie de Lièg leng. 't Kesjtièl woort versjterk en oetgebreid in de 15e en de 16e ièw.

In 1692 naom Lowie XIV van Frankriek de plaats in en leet de citadel herboewe door Vauban. In 1695 woort de sjtad veroverd door Willem III van Oranje-Nassau. Ónder de Nederlendersj woort de citadel nog ins verboewd. In 1794, nao de Franse revolutie, woort de sjtad weer Frans. De sjtad waor doe prefectuur van 't departement Sambre-et-Meuse. Wie in 1830 Belsj gevörmp woort kaom Name bie diet land en woort hoofsjtad van de provincie Name.

Rónd 1880 óntsjtong róndum de sjtad eine nuje rink van vestinge. Ouch de citadel woort weer obbenuujts opgeboewd, in 1887. In de Ièrsjte Waereldoorlog woort de citadel veroverd door de Pruusje en leej de sjtad väöl sja. Ouch in de Twiède Waereldoorlog haet de sjtad, vanwege zien strategische liegking, hendig geleje.