Maria-Leechmès
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Maria Leechmès ies ’ne kèrkelike fièsdaag bie de Katholieke, dae gevierd weurt op 2 fibberwarie. Daen daag vèlt fièrtig daag nao kaersjmes. ‘ne Andere naam ies vrouwedaag. De naam leechmès kump van de leechprocessie, die veur de Mès plaatsvingk, ter ière van Jezus dae 't leech zal bringe (ofwaal de kerstening van de viering van 't lenge van 't daagleech) en van ’t leech van de keertsewiejing in de Mès.
Volges de Juudse wèt moos Maria ziech reinige nao de geboorte van häöre zoon Jezus en ’n zuveringsoffer bringe, besjtaonde oet 'n koppel doeve. Dit sjteit te leze in 't evangelie van Lucas (2:22-24).
Kèrkegank
[bewirk | brón bewèrke]Zoan zuveringsritueel, de kèrkegank geneump, waor in vreuger jaore bie katholieke vrouwe, die bevalle waore, ouch gebrukelik.
Opdrach van Jezus in de tempel
[bewirk | brón bewèrke]Teves weurt op dezen daag de "opdrach van Jezus in de tempel" (de tempelgank) herdach. Maria en Jozef brachte Jezus nao de tempel um häöm aan de Hièr op te drage. Nao de liturgische vernujing van 1970 weurt deze term miè toegepas es Maria-Leechmès.
Keertsewiejing en gebruke
[bewirk | brón bewèrke]Kèrkgengersj naome nao de Mès de gewiejde keertse mèt nao heim um ze te gebruke in tied van noad. Sóms deeg me dröppele keertsevèt mètgeve in ’n doadskies. De gewiejde kèertse zouwe ouch geneeskrachtig zin. Boere lete daorum get dröppele keertsevèt op ’t zaodgood valle en ginge in de sjtal rónd mèt ’n keerts um ’t viè tege krenkdes te besjerme. Mèt ’n aangesjtoke keerts woort ouch ’n nuuj hoes ingegange um alle veer de heuk te dröppele veur ’n gooj toekóms in ‘t geboew. Bie hommelswaer waor ’t ouch ’n besjermingsmieddel.
Ander gebruke
[bewirk | brón bewèrke]In Vlaandere were op sommige plaatse pannekeuk gebakke of were Maria-leechmèsbruèdsjes oetgedeild.
Waersjveursjpelling
[bewirk | brón bewèrke]2 Fibberwari sjpeelt 'n groate rol in de waersveursjpelling. Es de zón sjeen, waor de boer neet blie. Es 't duuster bleef dan lachde hae en es 't waer helder waor dan kreeg hae väöl ougs in de kelder.