Kelpe-Oler

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Kelpe-Olers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Kelpe-Oler (Nederlands: Kelpen-Oler) is 'n dörp in de Nederlands-Limbörgse gemèndje Leudal. Kelpe-Oler behuuërtj sinds 2007 bie de gemindje Leudal. Daoveur maakdje 't same mèt de kerne Baoksem, Gratem en Heitse deil oet van de gemèndje Heitse.

De gehuchte Kelpe en Oler

Kelpe en Oler, twieë gehuchte die tot de twintjigste ieëw van ein waerdje gesjeie. Inne ómgaeving vanne veurmalige stasie Kelpe is beginnendje bebouwing van Kelpe te zeen. Inne ómgaeving vanne brandjwaerkazerne is de beginnendje bebouwing van Oler te zeen. Door de bouw vanne gezamelike St. Liduinakèrk heet zich inne jaore die volgdje, in dees ómgaeving, ein woeënkern gevormdj. De officiële naam van dit dörp waas Kelpen. Historisch gezeen is deze naam simpelweeg onjuust. Doróm waerdje de naam op 1 januari 1999 verangerdj in Kelpen-Oler. 't Dörp is oetgegruudj tot 'n aanzeenlik dörp van circa 1175 inwoeëners.

St. Liduinakèrk

In 1934 verlieëndje 't bisdom Remunj verlof tot de bouw van 'n gezamelike parochiekèrk veur de gehuchte Kelpe en Oler. In ieërst instantie stóng dees kèrk, die waas ontworpe door de architect Jos Cuypers en ziene zoon Pierre Cuypers jr., nao häör voltoeëjing in 1936, gans allein in 't ontginningslandjsjap. Mer al snel vormdje zich 'n gezamelike woeënkern (Kelpe-Oler), woeëbie de parochiekèrk as kiemcel fungeerdje. De kèrk waerdje op instigatie van rector (en later de ieërste pastoeër) H. Hogeland gewiedj ane Heilige Liduina van Sjiedam. Kelpe-Oler waas en is nog steeds de enige parochie in Limburg dae aan dees heilige is gewiedj. Op 10 juni 2012 veerdje de St. Liduinakèrk häör 75 jaorig bestaon.

Ieërste vermeldjing

De ieërste vermeldjing van Kelpe en Oler kömtj veur in 'n oorkonde oet 't jaor 1329, woeëbie Gerard, hieër van Graafsjap Heur, zien vrie-erfgood Wèssem mèt al zien ongerhuuërighede in lieën opdraagdj aan Willem van Gulik. As behuuërendje onger Wèssem waerdje daobie onger mieër vermeldj "villarum de Kelpen et de Oirle", oftewel de gehuchte Kelpe en Oler. 'n Paar bodemvonste, wie urne en steine gebroeksveurwerpe, in zoeëwaal Kelpe as Oler, wieze d'r toch op det dit gebied ouch in de prehistorie reeds bewoeëndj waerdje.

Vereiniginge

In Kelpe-Oler zeen diverse vereiniginge actief. Tot 't sezoen 2012-2013 haaj 't dörp 'n eige amateurvoetbalvereiniging, de VV KOC, die in det jaor mèt de club oet Gratem opging in VV GKC. In 2016 kloptje de veurzitters vanne voetbalclubs VV GKC, RKESV (Èl) en RKHVC (Hunsel) aan bie de gemèndje mèt 't veurnömme óm te gaon fusere. Oet 'n locatiestudie kwoom nao veure det de Oranjestraot in Kelpe-Oler de veurkeur haaj. Op 19 november 2019 stèldje 't college in 'n raodsveurstèl 't investeringskrediet van €5,4 miljoen vast woeëmèt de planne definitief doorgang kóste vinje. 't Is uniek det vereiniginge vriewillig fusere en det is ouch te zeen ane keus vanne noewe naam: DFO '20 (Door Fusie Ontstaan). 't Noewe sportpark mèt biebehuuërendje gebouwe en infrastructuur zal in 2021 volledig waere opgeleverdj en de vereiniging zal zo'n 430 spelendje leje tèlle.

Net wie de vastelaovesvereiniging waere de inwoeëners van Kelpe-Oler mèt de vastelaovendj Kujeldreiers genömdj. In 1970 waerdje de vereiniging opgerichtj en verzörgdj deze de invulling van de rieke vastelaovestraditie. D'r zeen mieërdere meugelike verklaoringe euver de beteikenis en herkomst van de weurd 'Kujel' en 'Kujeldreier'. De meist logise verklaoring dae wördj aangenomme wördj oetgebieëldj door 't Kujeldreiersbieëldj in Kelpe-Oler. De Kujel is 'ne dichtgebonje boretesseplak gevöldj mèt stein of èrpel. As d'r ieëre 'n conflict waas tösse de inwoeëners van Oler en Gratem, nom de bevolking van Oler de Kujel bie de handj en verkocht, as 't nuuëdig waas, de tegestenjer 'n drei óm de oeëre!

Verkieër

Weeg

Kelpe-Oler is veural bekèndj van ziene eige aafslaag op de Rieksweeg 2. Deze aafslaag is ope vanaaf de opestèlling van 't traject Kelpe-Gratem op 7 mei 1966. De aafslaag verbindj de Rieksweeg 2 mèt de Provincialeweeg N280 tösse Wieërt-Remunj

Spoor

Kelpe besjikdje euver zien eige stasie gelaege aan de IJzeren Rijn tösse Wieërt en Remunj. De stasie van Kelpe waerdje geopendj op 20 juli 1879 en heet gedeendj as stasie veur goedere- en persoeëneverveur. De stasie kreeg hoeggeieërdje gaste. Zoeë stapdje d'r 's de Russise Tsaar Nicolaas II mèt zien familie die op doortocht waore nao Brussel.

't Ging flink achteroet mèt de stasie, wie bliektj oet 'n tèlling van in- en oetstappendje persoeëne per neuge treine. Juni 1933: zaeve in, vief oet. Dec 1933: èlf in, ach oet. Zoeë gebeurdje 't det d'r vanaaf 15 mei 1934 gein reizigerstreine mieër in Kelpe stopdje, allein nog goederetreine. De stasie is in 1964 gans oet deenst genomme.