Julia (koel)
- Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Egelzer, es te dit dialek sjpriks.
De Julia waor 'ne particuliere kojl in de Nederlands-Limbörgse gemeinte Egelze (Eygelshoven, allewijl deil vaan Kèrkraoj), oostelek vaan d'n awwe dörpskern. Wie häören awwere zösterkojl, de Laura, waor ze bezit vaan de maotsjappij Laura en Vereeniging.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]Oontstoon
[bewirk | brón bewèrke]Al vaanaof 1899 woort, westelek vaan 't dörp Egelze, de Laura aongelag. Bij 't bore vaan de sjachte stuitde me evels al gaw op zwoer probleme: de Veldbeet (Feldbiss), 'n waterhawwende steuring, bleek dweers door de concessie heer te loupe. Daorum besloot me wijer nao 't ooste 'nen aandere kojl aon te lègke. In 1922 woort mèt 't baore begós. De bouw kraog de naom Julia, nao de vrouw vaan Albert Thys (d'n oersprunkeleke geldsjeter, daan wie zien vrouw al jaore doed). Deze naom woort gegeve nao analogie vaan de Laura, oersprunkelek geneump nao de vrouw respectievelek 't zöster vaan de twie ierste concessiehawwers.
In 1923 koch de maotsjappij nog 'n concessie op, de Eendracht, dee noordelek vaan aw laog. Dit veld woort mèt de concessie vaan Laura en Vereeniging vereineg en zouw ouch vaanoet de Julia weure geëxploiteerd.
In vergelieking mèt de Laura laoge bij de Julia de kole hendeg deep. De dèklaog waor 217 meter dik en de ierste twie verdepinge (zijgeng) kaome op 303 en 365 meter. Later volgde nog ein op 540 meter.
Productie
[bewirk | brón bewèrke]In 1926 kaome de ierste kole nao bove. De productie kaom väöl snelder op gaank es bij de zösterkojl. Dit had ouch te make mèt 't väöl moderner materieel vaan de Julia. In de Laura wèrkde de koompele in 't begin nog mèt bikkele en mijnpony's, in de Julia woorte al direk elektrische treinkes gebruuk veur de kole aof te veure. De productie sjoot umhoeg vaan 42.300 ton in 1926 euver 191.000 in 1928 nao 701.600 ton in 1930. Daomèt waor de Julia al eve productief es de Laura. Oetindelek zouw de Julia 31.963.000 ton bedrage. De concessie woort in 1952 nog oetgebreid tot euver de grens, boe me e stök land vaan 264 hectaar mèt de naom Vorwarts Erweiterung opkoch.
Wie de Laura lieverde de Julia veural magerkole.
Ind
[bewirk | brón bewèrke]Nao de crisis, d'n oorlog en 'ne nuie bleujtied in de jaore viefteg zakde de vraog nao kole in de jaore zèsteg in. Dit kaom door d'n inveur vaan gojekoupe Amerikaanse kole en door de inveuring vaan d'n eerdgaas oet Groninge. Vaanaof de late jaore zèsteg woorte de bei kojle samegeveug. 't Waor intösse meugelek veur door de Veldbeet heer te baore, zoetot de geng vaan de Laura noe vaanoet de Julia te bereike waore. In 1970 woorte alle bovegroondse deile vaan de Laura gesloop en de sjachte aofgediech. Op 20 december 1974 stopde de ganse oondernumming, wie ouch de Julia, es veurlèste kojl in Nederland, touwgóng.
De bovegebouwe vaan de Julia woorte al gaw gesloop, mèt oetzundering vaan de zoezjus (in 1965) gebouwde energiecentrale. Die bleef nog tot 1985 in gebruuk. 't Terrein vaan de Julia is industriegebeed gebleve.
Bron
[bewirk | brón bewèrke]Veur dit artikel is gebruuk gemaak van 't corresponderend Nederlandstaoleg artikel, zoewie vaan dit blaad.