J.J.A. Goeverneur

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Jan Jacob Antonie Goeverneur (Hoevelaken, 14 fibberwarie 1809 - Groninge, 18 miert 1889) waor 'ne Nederlandsen diechter, dee veural es oteur vaan kinderveerskes bekind is gewore.

Biografie

Goeverneur stamde vaan vaajerskant vaan de Hugenoete aof (Le Gouverneur); zien mojer kaom oet 't patriciërsgeslach Graswinckel. Ziene pa waor dominee; es keend woende Goeverneur in Beetsterzwaag (Friesland) meh in 1816 woort de pa berope in Groninge. In 1825 góng Goeverneur dao zelf ouch theologie studere; heer stapde evels al gaw euver nao de lèttere. Wie heer es student kraank woort, sjreef heer zien ierste gediechte: de bundels Doornkransje en Rozenkransje vörmde 'n satire op 't leve in Groninge. Hei-in sjreef heer ouch euver 'nen horeloupende professor, zoetot heer op aondringe vaan de rector magnificus korten tied in de gevaangenis woort gezat. Dao sjreef heer 'n nui satire, de Keesiade, die jaorelaank oonoetgegeve in 't Gronings corps Vindicat circuleerde. In 1829 redizjeerde heer mèt de ierste studente-almanak vaan Groninge, boe heer ouch zelf in publiceerde.

Bij de Belzjen Opstand vaan 1830 góng heer in deens bij de infanterie. In de Tiendaogse Campagne kaom heer in actie bij gevechte in Hasselt en Boutersem. Heer kraog daoveur 't Metale Kruus. Dit droog heer de res vaan zie leve es iereteike, al voont heer tot 'r es militair neet väöl had veurgestèld. Wie heer in 1833 oet deens moch, góng heer in Leiden wijer mèt zien studie. Dao zouw 'r in 1836 aofstudere. Promovere zouw 'r neet, allewel tot dat in deen tied veur lètterestudente wel gebrukelek waor.

Nao zie doctoraolexame góng heer trök nao Groninge. Dao begós heer zien carrière es vertaoler en sjriever. Dèks publiceerde heer oersprunkelek diechwerk, veural veur kinder meh ouch veur studente. Zie "Zwaardlied" weurt bij Vindicat nog ummer gezoonge. Zien vertaolinge waore dèks vrij bewèrkinge, die es literair werk op ziech bekind raakde. Mèt Mijnheer Prikkebeen, 'n bewèrking nao 't Duits vaan de Zwitser Julius Kell. In 1843 riechden 'r 't tiedsjrif De huisvriend op. Hei-in publiceerde zoewel Nederlanders es Belzje; 't waor specifiek zien bedoeling de aw vijande te laote samewèrke op literair gebeed. Heer heel dit hoofredacteursjap tot 1881.

Goeverneur bleef zie leve laank oongetrojd en woende op kamers, umtot zie literair werk häöm neet riek maakde. Ouch kaampde heer mèt alcoholisme. In 1881 woort 'n inzaomelingsactie door häöm gehawwe, boe ouch Pieter Jelles Troelstra aon mètdeeg. Heer storf op 80-jaorege leeftied en woort begrave op de Zuiderbegraafplaats in Groninge. Zie graaf weurt nog ummer door 't corps oonderhawwe.

Werk en stijl

Goeverneur tuint in zie werk, veur kinder en veur volwassene, 'n natuurlekheid die veur deen tied oongewoen waor. In zienen tied waor 't, in de geis nog vaan Van Alphen, gebrukelek tot me kinder wouw beliere door ze gooj en slechte veurbeelder veur te hawwe. Goeverneur sjreef liever in 'n taol die kinder aonspraok. De kinderveerskes die heer sjreef of vertaolde, woorte door Johannes Worp getoenzat. Leedsjes wie In een groen knollenland, Toen onze mop een mopje was en Grote klokken zeggen bim bam koume vaan zien hand.

't Al geneump Mijnheer Prikkebeen is 'n episch gediech euver 'ne maan dee in Amerika kepèlle geit vaange en dreuver mèt zien zöster sjrijf. Väöl vaan de humor zit in 't oonhendeg rijm vaan de vertèllers, zoewie in de cartooneske printsjes vaan Rodolphe Töpffer. 't Verhaol deit ziech vergelieke mèt 't toen ouch zier geleef Max en Moritz. Allewijl weurt Prikkebeen neet väöl mie geleze, meh 't is tot deep in d'n twintegsten iew bekind gebleve bij kinder.

Publicaties

Gedichten en rijmen (1836)
Verstrooide rijmen (1850)
De ondeugende kinderen : een vermakelijk prenteboek met rijmen (1852)
Reizen en avonturen van mijnheer Prikkebeen (1858), vertaoling/bewèrking
Wijs en dwaas (1860)
Oude sprookjes (1861)
Rijm en onrijm voor kinderen (1869)
Goeverneur's kindergeschenk. Prentjes, versjes en vertelseltjes (1869)
Robinson Crusoë (1871), vertaoling
Gullivers reizen (1872), vertaoling
Tijl Uilenspiegel (1872)
Fabelen en gedichtjes (1873)
Gezamenlijke gedichten en rijmen (1874)
Kinderpoëzie (1875)
De Keesiade (1878)
De negerhut van oom Tom (1881), vertaoling
Sprookjes van Andersen (1882), vertaoling
De heele wereld rond. Een Leesboek tot bevordering van Natuur-, Landen- en Volkenkennis. Ten dienste der Volksschool. (Groninge: Noordhoff & Smit, 1883)
Het Zwaardlied (z.j. )
Dichtwerken (1889)
Oom Jan's laatste boekje (z.j.)