Iesvogel
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De iesvogel (Nederlands: ijsvogel), Alcedo atthis, oet de familie Iesveugel of Alcedinidae, ies 'ne 17 cm groate vogel mèt 'ne opvallende iriserende blauwe/greunige bovekant, 'ne roadbroene boek, wiete wangvlek en haus en 'ne lange sjtevige sjnavel. De vleugele,sjtaart en puèt zint vrie kort, wat 'm 'n gedrónge uterlik geuf.
Ziet dèks op 'ne hangende tak bove sjtruimend water. Bewaeg dan mèt kop en sjtaart en loert op veurbiezjwummende vösje. Sóms 'baejt' 'r veurdat 'r dan 't water in duuk um 'ne vösj of insek op te pikke. Vlege deit 'r lièg, sjnel en in rechte lien.
Nèstele en breuje
[bewirk | brón bewèrke]'t Nès weurt gegrave es hol in de sjtiele over van 'n beek of rivier. De iesvogel ies vrie zeldzaam es broedvogel van sjtruimend water. Hae kump veur langs de Geul, de Voor en de Vaoërsj. Breuje deit'r 3 kièr per jaor.
Zank
[bewirk | brón bewèrke]De iesvogel zingk neet väöl mèt 'ne korte triller geliekend op 'n hoag fluitend tjie of tjie-kie, bie alarm vlot herhaold.
Iesvogelwand
[bewirk | brón bewèrke]'ne Iesvogelwandj is 'ne min of meer horizontale aerde wandj aan 'ne kreek of zaachsjtroumendj water, dae de iesvogel oetneudigt om dao op 'ne veilige plaats zien nès te make.
In natuurgebiede waere de iesveugel geholpe door natuurleefhöbbers die d'r, aan röstig water, de oever inkele maeters verticaal aafgrave.