Naar inhoud springen

Hugo Claus

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Hugo Claus in 1986

Hugo Maurice Julien Claus (Brugge, 5 aprèl 1929 - Antwerpe, 19 miert 2008) waor 'ne Belzje sjriever, diechter, scenaris en beeldende kunsteneer. Vaan zie debuut in 1947 tot kort veur zienen doed sjreef heer diverse romans, tientalle buunwerke en doezende gediechte. Zie werk weurt zoewel in Vlaondere es in Nederland väöl geleze en is talloes kiere bekroend. Algemein weurt Claus gezeen es de groetste Vlaomse sjriever vaan nao d'n Twiede Wereldoorlog.

Claus woort gebore in Brugge es ajdste keend vaan Joseph Claus en Germaine Vanderlinden. Drei maond nao zien geboorte verhuisde ze nao Astene. Ziene pa waor drökker en deeg aon amateurtheater. Vaan 1933 tot 1939 góng Claus nao de kathelieke kossjaol in Aalbeke, daonao doorleep heer tot 1944 't Sint-Amandscolleesj in Kortrijk en Astene. D'n tied veur en tijens d'n oorlog, en 't collaborerend milieu boe 'r in opgreujde, inspireerde häöm later deepgoond veur Het verdriet van België.

In 1946 verleet heer zien awwerlek hoes um in Sint-Martens-Leerne (provincie Oos-Vlaondere) te goon woene. Heer sjreef in deen tied al gediechte, meh sjèlderde ouch en had daoneve acteerambities. Heer studeerde aon de Gentse Academie veur Sjoen Kunste. In 1947 debuteerde heer es diechter mèt 't bundelke Kleine reeks. Datzelfde jaor góng heer in e sókkerfebrik in Chevrières (noord-Fraankriek) wèrke. 'Oonder e dreidaogs verblief in Paries in 1948 lierde heer (kort veur dee zienen doed) de buunsjriever Antonin Artaud kinne, dee 'ne groeten invlood op häöm heet gehad. In 1949 riechde Claus mèt aander kunstenere 't tiedsjrif Tijd en mens op, veur avant-gardekuns, en deeg heer zien ierste expositie. Datzelfde jaor mós heer ouch in 't leger; in deens wèrkde heer bij 't tiedsjrif Soldatenpost. Zie debuut es romansjriever kaom in 1950, mèt De Metsiers. Mèt dit book maakde heer direk naom es sjriever.

Vaan 1950 tot 1953 woende heer in Paries. Dao lierde heer diverse Nederlandse avant-gardekunstenere kinne. Zoe raakde heer verboonde mèt wat oetindelek de Vieftegers (poëzie) en CoBrA (sjèlderkuns) weure. Ouch de Franse existentialiste kaom heer hei tege. In 1953 verhuisde heer nao Roeme, boe zien vrundin Elly Overzier woende. Ze zouwe oetindelek in 1955 in Gent trouwe, ei keend kriege (Thomas Claus, *1963) en in 1970 (zoonder formeel sjeiing) oeterein goon. Oonderwijl had heer good naom gemaak, neet in 't minste in Nederland, boe in 1955 zie speul Een bruid in de morgen oonder rezjie vaan Ton Lutz waor opgeveurd. In Gent zelf kaom heer in conflik mèt 't Nederlands Toneel Gent (NTG), boe heer zoonder succes nao de plaots vaan directeur solliciteerde. Zie werk Masscheroen lieverde häöm in 1967 zelfs 'n veroerdeiling op veur zedesjennis en veer maond gevaangenisstraof; nao opebaar protes woort dit oongedoon gemaak.

In de jaore zèsteg kaom ouch zie links engagemint nao veure, beveurbeeld in de operalibretti veur Morituri en Reconstructie ('t lèste same mèt Harry Mulisch). Oondertösse waor heer, ouch door zien ervaoringe in Italië, in 1965 touw aon zien ierste werk es filmrizjisseur; zienen ierste film waor De vijanden. Claus zouw in deen tied nog dèks mèt Mulisch optrèkke en same reize.

In 1970 verhuisde heer vaan 't Vlaoms platteland (boe heer in 1965 waor goon woene) nao Amsterdam. Dao lierde heer in 1971 Kitty Courbois kinne, mèt wee heer 'n relatie begós. Op hun relatie is de roman Het jaar van de kreeft en de bundel Dag jij gebaseerd. De relatie doort neet laank, en in 1974 góng Claus mèt zien nui vrundin Sylvia Kristel (ouch actries) in Paries woene. Dat doort tot 1978. In hunnen tied same kraoge ze ouch 'ne zoon, Arthur (*1975). Zie houwelek mèt Elly Overzier woort pas in 1987 formeel oontboonde. In 1993 trouwde heer veur d'n twiede kier, mèt Veerle de Wit.

Op 19 miert 2008 leet Claus door middel vaan euthanasie 'n ind aon zie leve make. Heer lijde al twie jaor aon de krenkde vaan Alzheimer. Zienen doed zörgde veur e lejjend debat in Vlaondere. De kathelieke kèrk bij moonde vaan kardinaol Godfried Danneels spraok (zoonder Claus expliciet te numme) kritiek oet op 't 'oet de weeg goon vaan lije'. D'n antikathelieke filosoof Etienne Vermeersch, dee Claus good had gekind, naom 't veur de sjriever en 't rech veur te sterve op.

Stijl en thematiek

[bewirk | brón bewèrke]

't Proza vaan Claus kinmerk ziech door 'n maotsjappijkritische hajding. Kritiek is veural op 't traditioneel dinkend Vlaondere en de kathelieke kèrk. Zien awwer werk stèlt dèks asociaol gezinne en lui aon de zelfkant centraol (beveurbeeld in De Metsiers). Es 't op politiek aonkump, euverheers bij häöm d'n twievel. Gans in tegestèlling tot Mulisch, veur wee de verdeiling tösse good en koed dudelek is, heet Claus meujte mèt 't Belsj oorlogsverleie. Romans wie De verwondering en Het verdriet van België drejje um de collaboratie in Vlaondere, zoewel oonder flamingante es oonder belgiciste. In zie buunwerk wèlt Claus veural choquere. In Masscheroen, 't werk boe heer veur veroerdeild woort, zèt Claus twie naakse manslui op de buun.

De poëzie vaan Claus dreug de kinmerke vaan de Vieftegerspoëzie: vrij veers (in 't gemein) en 'poëtischen' inhaajd (d.w.z. neet al te zier op de alledaogse wèrkelekheid geriech). De thematiek versjèlt nogal: in Dag jij vint me väöl erotische gediechte, aander werke zien hermetischer vaan aard.

Es sjèlder weurt heer tot de CoBrA-gróp gerekend. Zie werk is neet dèks geëxposeerd; nao de jaore viefteg sjèlderde Claus veural in ziene vrijen tied. Veur de illustratie vaan zien beuk wèrkde heer dèks mèt groete sjèlders same.

  • 1980 – De verzoeking
  • 1989 – De zwaardvis (Bokeweekgesjenk)
  • 1998 – Het laatste bed
  • 2000 – Een slaapwandeling
  • 2003 – De Verzoeking en andere novellen (verzaomelbundel)

Claus zien verhaole woorte in 1999 gebundeld.

Buunwerke

[bewirk | brón bewèrke]

Tenzij aanders gezag geit 't um gewoen speule.

Filmscenario's

[bewirk | brón bewèrke]
  • 1947 – Kleine reeks
  • 1948 – Registreren
  • 1950 – Zonder vorm van proces
  • 1951 – Vierendelen
  • 1952 – Drie blauwe gedichten voor Ellie
  • 1952 – Tancredo Infrasonic
  • 1953 – Een huis dat tussen nacht en morgen staat
  • 1955 – De Oostakkerse gedichten
  • 1955 – Paal en perk
  • 1961 – Een geverfde ruiter
  • 1963 – De man van Tollund
  • 1963 – Het teken van de hamster
  • 1963 – Love song (poëzie op werk vaan Karel Appel)
  • 1964 – Oog om oog
  • 1965 – Gedichten
  • 1965 – Het landschap
  • 1967 – Relikwie
  • 1969 – Genesis
  • 1970 – Heer Everzwijn
  • 1970 – Van horen zeggen
  • 1971 – Dag jij
  • 1973 – Figuratief
  • 1974 – De wangebeden
  • 1975 – Het Jansenisme
  • 1977 – Emblemata
  • 1977 – Het graf van Pernath
  • 1978 – Cobra revisited
  • 1978 – Van de koude grond
  • 1979 – Zwart (poëzie bij werk vaan Karel Appel en Pierre Alechinsky)
  • 1979 – Claustrum
  • 1979 – Gedichten 1969-1978
  • 1979 – Fuga
  • 1980 – 63 Kwatta-rijmen voor gans België
  • 1981 – Fiesta
  • 1981 – Jan de Lichte
  • 1982 – Almanak (verzaomelbundel)
  • 1982 – Het hooglied van Salomo
  • 1985 – Halloween (gediechte bij teikeninge vaan Sylvia Kristel)
  • 1985 – Gezegden
  • 1985 – Het weerzinwekkend bezoek
  • 1985 – Alibi
  • 1985 – De dief van liefde
  • 1985 – Gevulde contouren
  • 1986 – Mijn honderd gedichten
  • 1986 – Sonnetten
  • 1986 – Bewegen
  • 1986 – Evergreens
  • 1987 – Sporen
  • 1987 – Hymen (gediechte bij teikeninge vaan Corneille)
  • 1987 – Imitaties
  • 1990 – Steeds / Cité
  • 1990 – Gedichten
  • 1992 – Geplette gedaanten
  • 1993 – 10 manieren om naar P.B.S. te kijken
  • 1993 – De sporen'
  • 1993 – Zij
  • 1994 – Gedichten 1948-1993
  • 1995 – Ach Clemens
  • 1995 – Et voilà, le travail!
  • 1995 – Zoek de zeven
  • 1997 – Impromptu
  • 1998 – Oktober 43
  • 1998 – De aap in Efese
  • 1998 – Voor de reiziger
  • 1999 – Het huis van de liefde (blomlezing)
  • 1999 – Wreed geluk
  • 2000 – Made in Belgium
  • 2001 – De groeten (veur Gediechtedaag)
  • 2002 – Sans Merci
  • 2002 – Mijn hart en ik (blomlezing)
  • 2002 – Ik schrijf je neer
  • 2002 – De tafel is leeg
  • 2003 – ' Zeezucht
  • 2004 – In geval van nood
  • 2004 – Flagrant (bij etse vaan Pierre Alechinsky)
  • 1951 – Over het werk van Corneille
  • 1954 – Cinq lithographies en couleur (essay bij werk vaan Karel Appel)
  • 1962 – Karel Appel, schilder
  • 1964 – Louis Paul Boon
  • 1979 – Treize manières de regarder un fragment d'Alechinsky / Dertien manieren om een fragment van Alechinsky te zien

Dit artikel baseert ziech op 't corresponderend Nederlandstaoleg artikel; zuug dao veur oersprunkeleke oteurs en versies.

Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=Hugo_Claus&oldid=448091"