Harrie Dister
- Dit artikel is gesjreve in 't Remunjs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Mestreechs, es te dit dialek sjpriks.
Henri Dister, pseudoniem Th. Désir, Mesjtreech, 2 september 1912 - 2 augustus 1984 waas 'ne Mesjtreechse dichter.
Biografie
[bewirk | brón bewèrke]Drs. Henri Joseph Marie Dister volgde ’t gymnasium in Mesjtreech en Rolduc. Daonao ging d’r in Nijmege Nederlandse Letterkunde sjtudere. Al veur d’n oorlog kwaam d’r in Remunj te wone, wo d’r begin 1940 beneump waerde aan ’t Bisschoppelijk College. Dao zól d’r toet aan zien pensioen blieve wirke, de eerste 25 jaor es leraar Nederlands en vanaaf de zomer van 1964 ouch es conrector van ’t gymnasium.
Leraar
[bewirk | brón bewèrke]Henri Dister waas eine miens mit väöl fantasie, die d’r op ein humoristiese wies nao boete brach. Veur zien leerlinge waas d’r eine goje docent, dae op ein sjpitse en geistige meneer zien jónges - maedjes goof ’t op ’t Kleesj pas nao 1970 - de kinnis van ’t Nederlands en nog väöl meer biebrach. In ein wolk van rouk oet zien sigaerke keek hae dao vanaaf ziene laezenaer euver ’t laesbrilke de klas inne. Zien opmerkinge ware raak, döks ironies, jao sóms zelfs ein bietje sarcasties, zónger det d’r ech gemein waerde. Dister deej väöl aan 't cultureel laeve op sjool. Hae waas jaorelang de animator van de sjoolgazet “De Brug”; hae waas veurzitter van Matinee, de club die toneel- en filmveursjtellinge organiseerde; hae zoot in ’t besjtuur van “Jeugd en Muziek”. In 1967 haet d'r veur 't sjooltoneel Reinaerdie gesjreve, ein toneelbewirking van Van den vos Reynaerde. Dit woort oetgeveurd mit Jozef van den Berg in de hoofrol. In 1968 sjreef d'r 't litterair cabaretprogramma Belletrie.
Literair werk
[bewirk | brón bewèrke]In zien jóng jaore publiceerde d’r in katholieke tiedsjrifte es Roeping en Vox Veritatis. Op latere laeftied begós d’r ónger ziene sjoelnaam Th. Désir, anagram van H. Dister, poëzie te sjrieve.
Väöl van zien gedichte zeen aafgedrök in ’t tiedsjrif van Veldeke.
Thema's
[bewirk | brón bewèrke]Zien wirk bevat väöl retrospectieve elemente die mit eine nostalgische weemood waere bezónge, zo wie de “Historische Wandeling door Mestreech”. Dees wanjeling haet d’r in zomer van 1975 vanoet ziene leunsjtool gesjreve, mèr hae löp ze door ’t Mesjtreech van veur d’n oorlog. De complete editie van Veldeke 5, 1975, is gewiejd aan ziene róndjgank door zien gebaortesjtad en ze waert verlöchtig mit illustrasies van Charles Eijck. Ouch in zien “Souvenirs oet de daartiger jaore” (Veldeke 1983, 5) kiek Dister truuk op ziene jónge tied. Ziene sjriefsjtiel is heel expressief, vol kleur en klank, zo wie ’t volgende sjtökske oet “Souvenirs”:
Sjtäölkes
[bewirk | brón bewèrke]Muziek op straot
Meziek! Dao kump meziek!
De meziek zit in de lóch, en tegeliek
klinke fluite en trompötte en de bombardon,
klarinètte en de dèksels van de dikke trom.
Meziek! Dao kump meziek!
De muziek kump door de straot, en tegeliek
koume alle lui nao boete,
Aon de deure, veur de roete,
en hun hart sleit op de maot
vaan de meziek op straot.
Ouch in “Aspecte vaan Vastelaovend”, det in nómmer 1 van Veldeke 1982 is oetgebrach, vinjt me zien kleurige, klankrieke en sóms ouch filosofiese taalgebroek weer truuk:
Neet te kinne
Kukeleku! Doe kins miech neet!
Wee meinste, dat iech bin?
De zuus ei maske, gein geziech;
de zuus det pekske waal vaan miech,
meh wee? Wee zit dao in?
Alloh, wee bin iech? Kóm, vertèl
miech wat iech eind’lik weite wèl:
wee of iech bin…''
In “Mesjante versjes”, die euveriges gaar neet zo ondeugend zeen es de titel ós wilt laote veurkomme (Veldeke 1982, 5) geit Dister in op de verangeringe in de katholieke kirk en dudelik is te preuve det d’r dao grote meujte mit haet.
In 1983 sjturf ziene 20 jaor jóngere collega Paul van der Goor, dae d’r zelf nog es leerling in de klas had gehad, heel plotseling. Dister nump es volg aafsjied:
D’n Diechter en de Veermaan
De has geliek, Paul. Mit dien fien gehuur
en dien geveuligheid veur wat ’t leve
aon miserie en mysterie is gegeve,
loos diech ’t laeve wie ein partituur.
En hoors – noe ins kortbij, daan weer vaan vere –
mer altied door den oondertoon van spiet
um waat veur good veurbij geit mèt d’n tied,
en inkel mèt d’n doed kin accordere.
Vaan wee waor toch die stum die dao-vandaan zoong?
Die duuster tege-stum, die vaan d’n euverkant
ópkloonk? Waor ’t de Veermaan, Paul, die mèt diech goong?
Altied achter diech aon, en noe z’n hand
stèl op dien sjouwer haet gelag, en zeet:
D’n tied is riep, Paul, veur dien iewig leed?
Nog gein jaor later, op 2 augustus 1984, ging Henri Dister zelf ouch nao d’n euverkantj.
De gebaore Mesjtreechtenaer Dister lik noe begrave op eine Remunjse kirkhaof.
De meiste gedichte van Henri Dister of Th. Désir zeen gepubliceerd in diverse oetgave van Veldeke tösse 1970 en 1984. Verder is in Mosalect (1976) en Mosaïek (2001), jubileumoetgaves van Veldeke, poëzie van Dister aafgedrök en ouch in Boekèt Mestreechs oet 2005.