Franklin D. Roosevelt

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Franklin Delano Roosevelt in 1933

Franklin Delano Roosevelt (Hyde Park, New York, 30 januari 1882 - Warm Springs, Georgia, 12 april 1945) waor de 32e president vaan de Vereinegde State en regeerde vaan 1933 tot 1945, zjus dezelfde periode wie Adolf Hitler, en ouch 'nen hoofrolspeuler in d'n Twiede Wereldoorlog. Heer waor 'ne neef vaan Theodore Roosevelt, dee vaan 1905 tot 1913 president waor. Heer behuurde tot de Democratische Partij.

Leve

In 1904 studeerde heer aof aon de Harvard-universiteit en in 1908 bij Columbia Law School. Heer trouwde in 1905 zie nisjeke en ze kraoge zès kinder. Op zien 39e euverleefde heer polio; de gevolge vaan die krenkde zouwe zie gaans leve merkbaar blieve.

In 1933 versloog heer mèt 'n euverweldegende mierderheid ziene rivaal, de zittende president Herbert Hoover. Zie programma heel 'n hervörming vaan de Amerikaanse ikkenomie in, die in 1929 mèt de Groete Depressie volkoume ineingestort waor. Hoover, 'ne rippeblikein, wouw niks verandere aon zienen ikkenomische polletiek, umtot heer heileg geluifde in de potentie vaan 'n merretikkenomie um tegeslaag te euverwinne. Roosevelt wouw de malaise evels wel bestrije, door "get te doen, wat daan ouch". Zie plan duipde heer de "New Deal (VS)".

Door 't succes vaan dee New Deal woort heer neet minder es drei kier herkoze. D'n Twiede Wereldoorlog begós heer besjeie; heer beperkde ziech tot 't levere vaan inkel troepe in Noorwege, meh wie de Japanse lochmach in 1942 de Amerikaanse vloot bij Pearl Harbor vernietegde, begóste de VS vol mèt te doen aon d'n oorlog. Heer gold oonder de geallieerde kopstökker es gemaoteg, in tegestèlling tot de radicalere Winston Churchill, dee mèt Roosevelt en Jozef Stalin de "Groete drei" ging vörme.

In april 1945 storf heer aon 'n herseblojing. Harry S. Truman volgde häöm op.